Het aantal kankerdiagnoses bij mensen onder de 50 is in twintig jaar wereldwijd met 80 procent toegenomen. Dat melden Amerikaanse wetenschappers op basis van cijfers van 1990 tot en met 2019. Ook in Nederland werd de afgelopen jaren steeds vaker kanker vastgesteld bij 50-minners. Hoe komt dat?
Het onderzoek dat in het wetenschappelijke tijdschrift BMJ Oncology is gepubliceerd, gebruikt data uit 204 landen. Daarbij zijn 29 soorten kanker onderzocht. Uit de resultaten blijkt dat vooral het aantal diagnoses voor borstkanker is toegenomen. De meeste mensen stierven als gevolg van deze variant van de ziekte.
Borstkanker komt ook in Nederland het vaakst voor, gevolgd door huidkanker en daarna darmkanker. De 23-jarige Cheyenne Olf was pas 21 toen er borstkanker bij haar werd vastgesteld. "Het was vreemd, iedereen om me heen - van de huisarts tot het ziekenhuispersoneel - was in shock", vertelt ze.
Westerse levensstijl
De diagnose kwam compleet onverwachts. "Ik dacht niet meteen aan het feit dat ik misschien niet oud zou worden, of aan wat de toekomst voor me in petto had. Totdat ik de diagnose kreeg, stond ik er niet eens bij stil dat kanker de oorzaak zou kunnen zijn van mijn klachten."
In vergelijking met de rest van de wereld, steeg het totaal aantal kankerdiagnoses in Nederland de afgelopen jaren met 52 procent (tegenover 80 procent wereldwijd) een stuk minder hard. Het gaat hierbij om het aantal diagnoses in de bevolkingsgroep tussen 15 tot 50 jaar oud. Maar de cijfers geven op zichzelf ook een zorgelijke stijging weer, zeggen deskundigen.
"Een van de belangrijkste oorzaken is de bevolkingsgroei", zegt Otto Visser, van de Nederlandse Kankerregistratie. "Daarnaast is er wereldwijd een groeiend verband meetbaar tussen groepen mensen die de westerse levensstijl aannemen, dat vergroot het risico."
Die Westerse levensstijl die op steedse meer plekken gewoon wordt, is een van de belangrijkste observaties uit het Amerikaanse onderzoek. "Veranderingen in voeding en een toename in alcohol- en tabaksgebruik spelen hierbij een rol", licht Visser toe. Zo wordt het ook gelinkt aan darmkanker. Visser: "Het is sterk gerelateerd aan voedingsgewoonten. Hoe westerser het dieet, des te hoger het risico op darmkanker. Ook de toename van obesitas gaat hiermee gepaard."
"Andersom zie je dat het aantal gevallen van longkanker bij mensen jonger dan 50 jaar in Nederland is afgenomen als gevolg van een daling in het aantal rokers", vervolgt Visser. Ook opmerkelijk is dat zaadbalkanker steeds vaker wordt vastgesteld. "Zaadbalkanker komt vaker voor in welvarende landen dan in arme landen, maar de reden voor de sterke stijging in Nederland is nog onbekend", aldus Visser.
Kanker behandelen
De kankerdiagnose van Cheyenne Olf maakte diepe indruk op de twintiger. "Niets was nog vanzelfsprekend", zegt Olf. "Dingen zoals leuke activiteiten ondernemen en boodschappen doen, dat kon toen allemaal niet meer." Na een behandeling van ruim een jaar waarbij ze werd bestraald en een chemokuur onderging, werd ze beter verklaard.
"Het was moeilijk om mijn lichaam steeds weer een beetje te vertrouwen om daarna weer achteruit te gaan maar ik ga weer naar school en de toekomst ziet er goed uit. Ik ben blij dat ik me daarop kan focussen", aldus Olf.
