Misschien zit je nog snel een stemwijzer in te vullen voor je morgen naar het stembureau gaat. Maar zeker de stellingen voor de waterschapsverkiezingen maken je lang niet altijd wijzer. Er zit heel wat ingewikkelde materie tussen, met onderwerpen waar je misschien nog nooit van hebt gehoord. Hoe maak je je daar wegwijs in zodat je een goede keuze kan maken in het stemhokje?
Stellingen over het afschaffen van geborgde zetels voor het natuurbeheer en agrariërs, of het oppompen van grond- en oppervlaktewater. Grote kans dat je geen idee hebt waar het over gaat. "De waterschappen zijn best technisch", zegt politicoloog Harmen Binnema, die een boek schreef over waterschappen en democratie.
Technische kennis
"Ik kan me voorstellen dat mensen het ingewikkeld vinden wat ze dan moeten gaan stemmen", vervolgt Binnema. Toch is er zeker iets te kiezen. "Bijvoorbeeld: hoe hoog moet het grondwater zijn in landbouwgebieden? Hoe ambitieus zijn waterschappen rondom klimaatverandering? En hoe ver wil je gaan in het schoonmaken van het water?"
Best lastig als je je daar nog nooit in hebt verdiept. "Het is ingewikkeld om informatie verzamelen en het vereist ook wat technische kennis. Er zijn ook mensen die zeggen: we moeten het aan de experts van het waterschap overlaten, maar helemaal aan hen overlaten kan niet, want dan is het niet democratisch", zegt de politicoloog.
Ingewikkelde stellingen
Om je een steuntje in de rug te geven, hebben we meerdere stellingen voorgelegd aan Anieke Kranenburg, lijsttrekker van Water Natuurlijk in Twente (bij waterschap Vechtstromen). Bijvoorbeeld de stelling: 'Als waterschap inzetten op: kerntaken (waterbeheer, zuivering, en veiligheid) vs. een breder pakket (inclusief recreatie, energie en klimaat).'
"Partijen verschillen van mening wat precies de taken van een waterschap zijn", legt Kranenburg uit. "Aan de ene kant heb je partijen die zeggen dat het waterschap alleen belastinggeld mag uitgeven aan wettelijke opgelegde taken zoals rioolwater zuiveren, maar aan de andere kant heb je partijen die vinden dat waterschap ook moet bijdragen aan duurzame energie uit rioolwater of het aanleggen van vissteigers."
Dan de stelling: 'De Europese kwaliteitsdoelen voor water in 2027 koste wat het kost halen. Eens/oneens.' Kranenburg legt uit dat er kwaliteitsdoelen zijn. Die kun je online opzoeken. "Sommige partijen zijn van mening dat deze doelen niet realistisch zijn of praktisch haalbaar, terwijl andere partijen graag vast willen houden aan deze ambitie en hoge boetes vanuit de EU willen voorkomen."
Stemwijzer
En dat is pas het begin. Wil je je er meer in verdiepen? Dan moet je toch beginnen bij een stemwijzer, adviseert politicoloog Binnema. "Hoe lastig die stellingen ook zijn, het kan wel wijs zijn. Je kan ook naar de websites van de partijen en van de Unie van Waterschappen gaan."
Dat beaamt lijsttrekker Kranenburg. "De stemwijzer is een mooie eerste stap voor mensen om zich wegwijs te maken. Maar kijk ook naar de filmpjes en sites van partijen: waarin verschillen ze van mening?"
Zelfde partij
Als je echt geen idee hebt, kun je volgens Binnema voor de partij gaan waar je ook op stemt voor de Provinciale Staten. "Als je geen tijd hebt om je te verdiepen, is dat een soort second best. Als je normaal gesproken CDA stemt, dan komt dat wel enigszins overeen met CDA voor de waterschappen. Nadeel is alleen wel dat je allerlei partijen mist die alleen met de waterschappen meedoen. "
