Vandaag is de nationale actiedag Giro555. Door het hele land worden acties georganiseerd om geld in te zamelen. Er is inmiddels al meer dan 40 miljoen euro opgehaald. Geven mensen meer aan bijvoorbeeld een natuurramp dan voor slachtoffers van een oorlog? "Bij een natuurramp denken mensen: niemand heeft er schuld aan."
Wanneer er ergens ter wereld een ramp gebeurt, komen de samenwerkende hulporganisaties van Giro555 in actie. Of het nou om een tsunami gaat, een aardbeving, hongersnood of oorlog.
Voor de slachtoffers van de ene ramp geeft men guller dan voor de andere ramp. Zo werd er voor de actie 'samen tegen corona' 9 miljoen gegeven. deze actie was bedoeld om zoveel mogelijk mensen in kwetsbare delen van de wereld te vaccineren. Voor de explosie in de haven van Beirut werd er 15 miljoen gegeven en voor de burgeroorlog in Syrië ruim 5 miljoen. Mooie bedragen, maar als je ze naast de bedragen legt die voor natuurrampen werden gegeven, dan zijn ze een stuk kleiner. De actie voor de aardbeving in Nepal leverde 25 miljoen euro op. Voor de tyfoon op de Filipijnen lukte het om 36 miljoen bij elkaar te krijgen en de tsunami in 2004 leverde een recordbedrag van 208 miljoen euro op.
Twee keer zoveel
"Als we kijken naar Nederlandse acties dan geven twee keer zoveel mensen voor een natuurramp dan voor een oorlog", vertelt Claire van Teunenbroek, onderzoeker filantropie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. "Bij bijvoorbeeld de tsunami in Sulawesi gaf bijna twintig procent van de bevolking geld. Bij de explosie in Beiroet was dat tien procent."
"Het heeft te maken met perceptie", gaat ze verder. "Bij een natuurramp denken mensen: het is de mensen overkomen en niemand heeft er schuld aan. Deze perceptie klopt natuurlijk niet, maar maakt wel dat we sneller geneigd zijn om geld te geven."
Mensen die onschuldig zijn, lijken we dus eerder te willen helpen. "We weten uit de literatuur dat we mensen willen helpen die nauwelijks schuld hebben aan de hulpvraag. Een oorlog zien we toch als iets wat wordt veroorzaakt door de mens zelf."
Slachtoffers zichtbaar
Daarnaast zijn bij een natuurramp de slachtoffers vaak ook veel zichtbaarder. "Bij een oorlog zie je niet direct het aantal slachtoffers. Bij een natuurramp wel, waardoor mensen eerder geneigd zijn om te geven."
De oorlog in Oekraïne is daarbij een uitzondering. Voor deze slachtoffers werd al ruim 178 miljoen euro opgehaald. "Dat komt doordat mensen de oorlog beschouwden als 'dicht bij' huis, de eerste grootschalige oorlog op Europees grondgebied sinds de Tweede Wereldoorlog. Hier is dan ook veel geld voor opgehaald."
Volgens Giro555 komt dit doordat Nederlanders heel erg hebben meegevoeld met de slachtoffers voor Oekraïne. Zij zien dat er ongeacht de ramp erg gul wordt gegeven. "Voor ons als organisatie maakt het niet uit welke ramp het is. Wij willen hulp bieden waar dat nodig is." Wel maakt het een verschil of ze hulp moeten bieden in een oorlogsgebied of op een plek waar een natuurramp is geweest. "De veiligheid is natuurlijk heel belangrijk. Als het ergens niet veilig is kan je weinig doen. Dat zien we nu ook in Syrië. Daar moeten we bijvoorbeeld onderhandelen om toegang te krijgen tot een gebied."
Daarnaast is bij een natuurramp de hulpvraag vaak duidelijker. "Mensen snappen meteen wat er aan de hand is als ze de beelden zien. Dat geeft misschien ook een gevoel bij de mensen dat de slachtoffers er niks aan kunnen doen."
