Een primeur in het professionele voetbal. Bij een wedstrijd in het vrouwenvoetbal in Portugal is voor het eerst op het hoogste niveau een witte kaart getrokken. De kaart is bedoeld om clubs, spelers en staf te bedanken wanneer ze sportief gedrag vertonen. Werkt belonen met een witte kaart beter dan straffen met een rode?
De witte kaart werd uitgedeeld bij een wedstrijd tussen Benfica en Sporting. De scheidsrechter trok de kaart nadat de medische teams van beide ploegen een speler hielpen die onwel was geworden. Na het ontvangen van de witte kaart kregen de medische teams ook applaus van het publiek.
Waar de gele en rode kaart bedoeld zijn om te straffen, is de witte kaart in het leven geroepen om eerlijk spel te belonen. Moeten we deze kaart ook in Nederland introduceren?
Scheidsrechter Bas Nijhuis die in de Nederlandse eredivisie arbitreert is geen voorstander. "Er zijn al heel veel initiatieven op het gebied van fair play", zegt hij tegen Editie NL. "We hebben in de Eredivisie bijvoorbeeld ook het fair-play-klassement. Daar kunnen de teams zelfs een ticket voor Europees voetbal mee verdienen. Na afloop van de wedstrijd vult de scheidsrechter in hoe de clubs en het publiek zich hebben gedragen."
De witte kaart is volgens hem lastig toe te passen in de praktijk. "Want hoe ver moet je dan gaan? Moet je ook een witte kaart geven als spelers elkaar een knuffel geven nadat iemand een overtreding heeft gemaakt?"
Daarnaast denkt hij niet dat spelers per se op de kaart zitten te wachten. "Ik denk niet dat spelers er in de wedstrijd mee bezig zijn. Dan gaat vaak toch de knop om. Ik spreek spelers ook voor en na de wedstrijd en dan zijn ze toch anders dan tijdens de wedstrijd. Het is niet zo dat ze tijdens de wedstrijd denken: ik maak nu geen schwalbe, want dan krijg ik straks misschien een witte kaart."
Straffen is verwarrender
Toch kan het geven van een witte kaart wel een positief effect hebben denkt sociaal psycholoog Boukje Keijzer. "Het mooie van belonen is dat het zichtbaar wordt welk gedrag je wil zien. Bij straffen gebeurt dat minder, dan zie je alleen welk gedrag je niet wil zien. Straffen is daardoor wat verwarrender", zegt ze tegen Editie NL.
Dat wil niet zeggen dat straffen geen zin heeft. "Bij situaties die heel duidelijk zijn, werkt het minder goed. Dan geloof ik wel dat straffen noodzakelijk is en dat je daar echt op moet sturen. En als de veiligheid in het geding is dan kan je de beloning niet leidend laten zijn."
"Maar ik vind de witte kaart een mooi symbool", gaat ze verder. "We zijn gewend aan de gele en de rode kaart en je kijkt hoe ver je kan gaan. Je bent heel erg de regels aan het oprekken en aan het proberen om er zonder straf van af te komen. Dus ik vind dit eigenlijk een heel mooi teken."
Reactie KNBV
"Wij hebben de actie met de witte kaart in Portugal meegekregen en vinden dit een ontzettend sympathiek initiatief. Hoewel er niet direct plannen zijn om dit idee over te nemen, werkt een actie zoals deze waarin de positieve punten van het voetbal worden belicht, zeker inspirerend.
In het verleden is er in het Nederlands voetbal wel eens gewerkt met een blauwe kaart, waarmee een scheidsrechter een speler kon belonen voor fair play."
