In het Duitse spookdorp Lützerath probeert de politie nog altijd de laatste activisten weg te halen zodat het dorp plaats kan maken voor de winning van bruinkool: een vervuilende fossiele brandstof waar klimaatactivisten fel op tegen zijn. In Nederland zit ook bruinkool in de grond. Waarom wordt het hier niet meer gebruikt en in Duitsland wel?
In Duitsland wordt de bruinkoolmijn bij Lützerath uitgebreid omdat er meer kolen nodig zijn om energiecentrales op te laten draaien nu de gastoevoer uit Rusland is gestopt. Nederland wil ook minder afhankelijk worden van Russisch gas. Zou bruinkool hier dan ook een oplossing kunnen zijn?
De Nederlandse mijnbouw staat vooral bekend om de kompels die in Heerlen en Kerkrade steenkool uit de grond haalden. Maar vanaf de Eerste Wereldoorlog werd er volgens streekhistoricus Paul Borger ook bruinkool gewonnen in Nederland. Het was namelijk lastig om brandstoffen zomaar ergens anders vandaag te halen. Daarom nam volgens Borger de interesse voor bruinkool destijds toe.
Groeves
"Er zijn hier wel wat groeves geweest, maar het was te kleinschalig om echt een grote industrie te worden", zegt Borger tegen Editie NL. "De bruinkoollagen in Nederland waren een soort uitlopers van de bruinkoolgroeves in Duitsland. Er was hier wel een fabriek waar briketten van bruinkool werden gemaakt maar die is in 1968 opgeheven." Van de groeves is nu maar weinig nog te zien. "In Brunssum ligt een vijverpark op de plek waar ooit de mijn lag."
Bruinkool wordt in Nederland nog wel verkocht aan particulieren die er een kachel mee willen stoken. Het wordt hier volgens David Smeulders, energiespecialist van de TU Eindhoven, niet gebruikt om energie op te wekken.
"Bruinkool is qua CO2-uitstoot nog slechter voor het milieu dan steenkool", zegt hij tegen Editie NL. "In Nederland zijn nog drie kolencentrales die elektriciteit opwekken. Maar die stoken steenkool en voor een deel biomassa." Door de energiecrisis zijn de beperkingen die bepalen hoeveel die centrales mogen stoken tijdelijk opgeheven.
Toch verwacht Smeulders niet dat die centrales nu net als in Duitsland bruinkool gaan stoken. "Overal wordt gekeken naar wat goedkoop is en waar je geen uitstootrechten over hoeft te betalen. Over steenkool en bruinkool moet je betalen als je te veel gebruikt. Daarom wordt er in de kolencentrales ook biomassa gestookt."
Oorlog
Kolencentrales hebben wereldwijd een groot aandeel in de uitstoot van CO2. "Kolencentrales stoten 800 gram CO2 uit per kWh. Bij bruinkool zit je rond de 1000 gram, en bij aardgas rond de 360 gram per kWh. Aardgas is voor ons de beste optie. Maar zolang we dat niet uit Rusland kunnen halen moeten we gebruik maken van vloeibaar gas en dat levert in andere delen van de wereld weer problemen op."
In Bangladesh zijn er volgens Smeulders nu problemen omdat wij al het vloeibare gas hebben opgekocht. "Daarom kijk je al snel naar wat je nu zelf beschikbaar hebt en dan kom je al snel uit bij die steenkolencentrales. Zolang de oorlog duurt, ontkom je er niet aan."
