Het gaat slecht met de wilde planten in Nederland. Een derde van de plantensoorten wordt bedreigd. Daarom moeten we meer doen om ze te beschermen, zegt de Nationale Zadenbank, die de zaden van bijna uitstervende planten bewaart. Hoe erg is het als een plantensoort bijna uitsterft?
De wilde averuit, duivenkruit en de kruipende moerasweegbree. Het zijn zomaar wat planten in Nederland waar het slecht mee gaat. Van de 1500 soorten die we in ons land hebben staan er zo'n 500 op een lijst met bedreigde soorten. Zeventig ervan staan zelfs op het punt van uitsterven. Dat blijkt uit cijfers van de stichting Het Levend Archief.
Zaden opslaan
Die soorten moeten we beschermen, vindt de Nationale Zadenbank. Daarom worden de zaden van uitstervende planten nauwkeurig bewaard. "Die zeventig soorten staan er beroerd bij. Er hoeft maar iets te gebeuren en we zijn ze kwijt", zegt Joop Schaminée, die als hoogleraar plantecologie aangesloten is bij de zadenbank. "Wij willen dat de overheid de verantwoordelijkheid op zich neemt en dit gaat beschouwen als wettelijke taak."
De Nationale Zadenbank bestaat nu zo'n vijf jaar. We hebben inmiddels zaden van meer dan 200 soorten." Die worden op twee manieren opgeslagen. Een groep ligt in een koeling in Nijmegen, en kunnen op de korte termijn gebruikt worden. Het tweede deel ligt bevroren opgeslagen in Wageningen. Die kunnen lange tijd bewaard worden. "We hebben een soort ark van Noach", grapt Schaminée.
Het doel: natuurherstel. "Op plekken waar sommige soorten nog maar in kleine populaties voorkomen, moeten ze versterkt worden. Met onze zaden kunnen we ze opkweken. Tientallen organisaties zijn bij ons project betrokken. Ook worden er mensen opgeleid als vrijwilliger om zaden in te zamelen voor de collectie."
Diversiteit per streek
Plantensoorten kunnen erg variëren per streek, vertelt de hoogleraar. "Iedere regio heeft door eeuwenlang samenspel van organismen en omstandigheden soorten die zich hebben aangepast aan de plek. Een bepaald type plant kan dus in de ene streek heel anders zijn dan in de andere. Voor die diversiteit moeten we ons inzetten."
Elk plantje dat uitsterft is erg, zegt ecoloog Niels Jeurink, omdat het deel uitmaakt van een groter ecosysteem. "Je zal het misschien niet meteen merken als er een soort wegvalt, maar het is een teken dat het slecht gaat met het leefgebied. Een uitstervende plant is dus een reden om iets aan de omstandigheden te doen. Bijvoorbeeld de stikstofuitstoot terugdringen of verdroging tegengaan."
Voedselketen
Uiteindelijk zal ook de mens eronder lijden als er soorten wegvallen. "Eerst krijgen de insecten er last, dan kunnen gewassen niet meer bestuift worden en zo lijdt uiteindelijk ook onze eigen voedselvoorziening eronder. We moeten als de donder iets doen om deze ontwikkeling af te remmen."
