De wolf polariseert. Dat zegt minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof). Zij vindt dat er een breed maatschappelijk gesprek over moet worden gevoerd. Hoe kan het dat zelfs de wolf onze samenleving in twee kampen lijkt te verdelen? "In tijden van onzekerheid houden we graag vast aan onze eigen mening."
De coronacrisis, boerenprotesten, zwarte piet, het klimaat en de vluchtelingencrisis. In Nederland worden er de laatste jaren over veel onderwerpen hevige discussies gevoerd. En nu hebben we ook nog eens de wolf.
Breed dialoog
Volgens minister Van der Wal is het tijd dat we een breed maatschappelijk dialoog met elkaar aangaan, zei ze gisteren tijdens een debat in de Tweede Kamer. "Op social media zie ik veel berichten die gericht zijn op het voeden van angst", zei ze. "De discussie is nu gericht op angst en ophef. Het polariseert ook."
Zijn we gevoeliger voor polarisatie dan vroeger? "Ik denk dat er eerder sprake is van polarisatie dan een paar jaar geleden", zegt Hans Boutellier, bijzonder hoogleraar Polarisatie & Veerkracht. "Een verschil wordt al snel een conflict of geschil. We leven in een geïndividualiseerde samenleving waarin onze eigen emotie voorgaat."
Social media
Zoals ook minister Van der Wal benoemt, wordt dat versterkt door sociale media. "Daardoor worden de geschillen heel zichtbaar en radicaliseren de meningen. Ze werken als katalysator", zegt Boutellier.
Bovendien leven we in een tijd waarin de ene crisis de andere opvolgt. "De onzekerheid neemt toe en dan hebben we behoefte aan houvast. Die vinden we vaak door af te wijzen wat anderen vinden en vast te houden aan onze eigen mening."
Wanneer sprake van polarisatie?
Een felle discussie is echter niet altijd meteen polarisatie. "Daar is pas sprake van als er daadwerkelijke vijandigheid bij komt kijken. Er zijn altijd conflicten in een samenleving, dat is ook het goede van een democratie. Maar het wordt problematisch als mensen niet meer willen praten."
Hij vindt dat er rondom de wolf nog geen sprake van polarisatie is. "Dat was bijvoorbeeld wél het geval bij de boerenprotesten, met de tractoren die bij Van der Wal voor de deur stonden. En ook rondom de vluchtelingencrisis en zwarte piet. Maar wat betreft het WK in Qatar is het nog geen sprake van."
Elkaar terugvinden
Valt er iets tegen te doen? "We moeten onszelf vooral niet helemaal de put in praten", zegt Boutellier. "Mensen kunnen in die meerstemmigheid elkaar ook wel weer vinden."
Hij gaat verder: "En ik denk dat de samenleving – en de politiek kan daar echt een rol in spelen – zich weer moet realiseren hoe afhankelijk we van elkaar zijn. Je geeft iets en je ontvangt iets. Je betaalt belasting en daar krijg je iets voor terug. Dat wordt erg weinig uitgedragen. Onze samenleving is zo gebureaucratiseerd dat mensen vergeten waarop het gebaseerd is. We moeten er nieuw leven inblazen."
