Mensen met een dwangneurose kunnen baat hebben bij een hersenoperatie. Diepe hersenstimulatie is voor hen net zo veelbelovend als voor parkinsonpatiënten. Toch worden mensen met een dwangstoornis (OCS) veel minder vaak doorverwezen. Psychiater Roel Mocking van het Amsterdam UMC wil ons hiervan bewust maken.
Bij 60 tot 80 procent van de mensen met een dwangstoornis die een hersenoperatie ondergingen, namen hun klachten blijvend af. Toch is de behandeling met deep brain stimulation wereldwijd bij slechts 300 patiënten uitgevoerd. Parkinsonpatiënten worden hier een stuk vaker op gewezen. Onder die groep heeft de ingreep al 300.000 keer plaatsgevonden.
Ervaringsdeskundige
Schokkende cijfers, vindt Bart de Beurs. Hij heeft OCS en onderging de operatie zelf. "Het werkt echt fantastisch. Mensen moeten hiervan op de hoogte gebracht worden", vertelt de 76-jarige man aan Editie NL. Zelf schreef hij een boek over zijn verhaal.
De Beurs heeft veertig jaar last gehad van een dwangstoornis. "Ik had alles geprobeerd: van medicijnen tot therapie. Op een dag was ik uitbehandeld. Mijn psychiater zei dat hij niets meer voor me kon doen. Wel had hij gehoord van een nieuwe operatie. Misschien iets voor mij, zei hij."
OCS
Mensen met OCS (obsessieve-compulsieve stoornis) moeten van zichzelf dwangmatig handelingen uitvoeren. "Iedereen heeft in zijn jeugd weleens gespeeld dat hij niet op de lijnen van de stoeptegels mag aanraken", legt psychiater Roel Mocking uit. "Zo is het ook bij OCS, maar dan is de angst dat er anders iets ernstigs gebeurt heel echt. Het is geen spel."
De stoornis kan zich uiten in verschillende patronen. "Dwangmatig handen wassen, tot bloedens toe, omdat je bang bent iemand te besmetten. Maar ook alles tellen of opschrijven. Of bepaalde voorwerpen moeten aanraken, soms wel 16 uur per dag."
Tegen de tijd dat De Beurs in aanmerking kwam voor de proefgroep, zag hij het eigenlijk al niet meer zitten. "Ik wilde euthanasie", vertelt hij. "Toch heb ik gekozen voor de operatie. Dat veranderde alles. Ik ben een ander mens."
Elektrode op hersenen
Bij de operatie is er een gaatje geboord in zijn schedel. Via die weg is er een elektrode geplaatst op zijn hersenen. Deze kan De Beurs via een pacemaker aansturen. "Ik heb een kastje op mijn borst. Vanaf daar loopt er een snoertje door mijn hals naar boven. Maar inmiddels hoeft dat niet eens meer: alles kan nu onder je schedel geplaatst worden."
Vooroordelen
Helaas bestaan er nog veel vooroordelen over de operatie, vertelt psychiater en onderzoeker Roel Mocking. "Mensen zijn bang voor een totale verandering van de persoonlijkheid", vertelt hij aan Editie NL.
"En psychische problemen met een operatie te lijf gaan, ziet ook niet iedereen zitten", gaat hij verder. "Terwijl we niets weghalen of aanpassen. We stimuleren alleen de hersenbanen die niet goed functioneren met een zwak stroompje uit een batterij."
Toch is niet iedereen enthousiast: vier procent besluit het kastje toch weer eruit te laten halen. "Waar dat door komt weten we nog niet precies. Het kan met iemands biologische bouw of psychologische achtergrond te maken hebben."
Uitbehandeld
Overigens komen alleen mensen met een ernstige vorm van OCS in aanmerking. "Zij hebben zulke zware symptomen dat ze niet kunnen functioneren. Vaak slepen ze hele gezinnen mee in hun dwang. Die moeten dan óók tien keer per dag hun handen wassen, bijvoorbeeld."
Ook moet je eerst alle andere opties geprobeerd hebben. "Pas als je uitbehandeld bent in het reguliere circuit, komt deze operatie in beeld. Maar dat zijn nog steeds duizenden gevallen."
