'Schaam je kapot.' Dat soort leuzen hoorde koning Willem-Alexander gisteren toen hij het nieuwe hoofdgebouw van het Radboudumc in Nijmegen opende. Een groepje demonstranten wachtte hem daar op om hem uit te jouwen. Is dat eigenlijk strafbaar?
De steun voor het koningshuis is het afgelopen halfjaar afgenomen, zo blijkt uit peilingen van Ipsos deze week. Van de ondervraagden zegt 51 procent voor de monarchie te zijn. Dat was bij de peiling voor Koningsdag nog 58 procent. Een groot deel van de Nederlanders staat dus niet meer achter de monarchie.
Van eenlingen naar groepen
Dat er protest is tegen het koningshuis is dan ook niet gek, met zoveel tegenstanders. Het is trouwens niet alleen van nu. In het verleden protesteerden mensen al weleens tegen het koningshuis, maar dat is lang geleden, vertelt koningshuisverslaggever Sander Paulus. "Het huwelijk van Beatrix is een voorbeeld: toen werd Claus uitgefloten omdat hij een Duitser was. Dat lag gevoelig en er was veel protest tegen."
Een ander voorbeeld is de inhuldiging van Beatrix. Toen riepen mensen 'Woning, geen kroning!' "Dat was ten tijde van de krakersrellen", vertelt Paulus aan EditieNL. Daarna had je nog wel wat enkele protesten. "Maar dat waren stuk voor stuk eenlingen. Het ging niet om hele groepen, zoals nu wel het geval is."
Wet aangepast
Voor mensen en groepen die de koning uitjouwen wacht er trouwens geen jarenlange gevangenisstraf. "Majesteitsschennis bestaat niet meer in onze wet. Dat komt door de man die 'Fuck de koning' riep in 2015", vertelt strafrechtadvocaat Willem Jebbink. Het is uit de wet gehaald door een wetsvoorstel van D66.
De koning uitschelden is een speciale vorm van beledigen geworden. Je mag de koning niet beledigen, maar nu gaat het om de koning als ambtenaar. Maxima en Amalia zijn bijvoorbeeld ook ambtenaren. "Als je hen beledigt, dan mogen ze er zelf aangifte van doen." Bij een gewone burger moet er dan binnen drie maanden aangifte worden gedaan, bij een ambtenaar mag het ook buiten die drie maanden nog. Dat is het verschil tussen bijzondere en normale belediging.
Bij de eerdere majesteitsschennis vonden mensen het vervelend dat je de koning zomaar op een willekeurige plek uit kon schelden, en dat je dan strafbaar was. Dat is ook veranderd. "De koning moet er kennis van nemen en kan dan aangifte doen."
Kleine straf
Onder het nieuwe stelsel is er nog geen geval bekend van iemand die de koning heeft beledigd en vervolgd werd. Als dat in de toekomst wel gebeurt, dan staat daar dus geen lange straf op. "Er staat een kleine straf op het beledigen van een ambtenaar. De maximumstraf stelt niet veel voor."
