Energiebesparende ledverlichting kleurt Europa steeds blauwer. Goed voor de portemonnee, maar minder goed voor mens en dier. Andere kleuren zouden een stuk beter zijn. "We weten dat vleermuizen en muizen minder sterk reageren op rood licht dan op blauw licht", zegt bioloog Kamiel Spoelstra, die daar onderzoek naar doet.
Deze week concludeerden onderzoekers op basis van foto's van astronauten dat er 's nachts steeds meer lichtvervuiling is door kunstlicht, en dat de kleur van de buitenverlichting in Europa steeds blauwer wordt. Dat is volgens deskundigen geen goede ontwikkeling.
"Het is natuurlijk aantrekkelijk om traditionele verlichting te vervangen door energiezuinige ledverlichting, maar dieren hebben daar last van", vertelt bioloog Spoelstra aan EditieNL. "Als het licht wat blauwer is, zien de meeste dieren dat extra goed. Daardoor voelen ze zich minder veilig."
Biologische klok
Het heeft ook impact op de biologische klok, van zowel dieren als mensen. "Voor mensen is nachtlicht ook niet goed. Vooral het blauwe licht doet iets met onze biologische klok, die wordt sterk gestuurd door licht", zegt Spoelstra. Dat komt door een pigment in onze ogen. "Je ziet ook dat het slaapritme van mensen herstelt als ze gaan kamperen en weinig licht zien."
Consequenties biodiversiteit
Want weinig licht, dat is volgens de bioloog eigenlijk het beste. "Ga rustig om met licht", is zijn advies. "Maar als je licht nodig hebt, kun je blauw licht beter vermijden. Warmer licht, dus roder of geler, is een beter alternatief." Al zijn er diersoorten die van alle soorten nachtlicht last hebben, ongeacht de kleur. "We kunnen wel strategischer kijken naar hoe we licht gebruiken."
Daarvoor pleit ook Ellen de Vries van de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde (NSVV). "We moeten de lichtkleur als belangrijke factor gaan zien in hoe we met verlichting omgaan", zegt ze tegen EditieNL. "In Nederland is de lichtkleur jammer genoeg niet opgenomen in de richtlijnen. Wat je ziet is dat beheerders nu kijken hoe ze zo goedkoop mogelijk licht kunnen plaatsen. Daar staat niet in wat de consequenties zijn voor de biodiversiteit."
Andere lichtkleuren
De Vries is ook voorstander van warmer licht. Het idee dat koele lichtkleuren energiezuiniger zouden zijn klopt volgens haar niet. We moeten meer warmere kleuren ontwikkelen. "Ontwerpers en deskundigen zijn daarmee bezig. Maar dat kost tijd en aandacht." Alleen kijken naar de zuinigheid is ook niet voldoende. "Maar ook naar de consequenties voor de mens."
