Van het kabinet tot gemeenten en van vredesorganisaties tot architecten: in heel Nederland wordt nagedacht over de wederopbouw van Oekraïne. Dat is ook hard nodig: alleen al in Marioepol zou 90 procent van de gebouwen beschadigd zijn, waarvan de helft onherstelbaar. Maar is het niet wat vroeg voor wederopbouw?
Uit allerlei hoeken van Nederland komen initiatieven om Oekraïne te helpen de wederopbouw. Zo wil de Vereniging van Nederlandse Gemeenten samen met de Association of Ukrainian Cities steun bieden. Utrecht werkt achter de schermen al aan hulp en Amsterdam laat weten expertise te willen inzetten. Ook het kabinet bereidt zich voor op de fase van de wederopbouw.
Architecten
Architect Fulco Treffers gaat samen met een internationale groep van stedenbouwers helpen. "We doen onderzoek naar de opties binnen de huidige situatie. Zo kijken we naar het hergebruik van bestaande materialen, bijvoorbeeld van kapotgeschoten gebouwen. Daar zijn testen voor nodig. En wetgeving."
Volgens Treffers is het daar niet te vroeg voor. "Je moet nog niet heel fysiek alles doorontwerpen en bouwen, maar wel nadenken over de grote lijnen en de verbeterslagen. Als je het nu niet doet en je wacht tot de oorlog is afgelopen, is de kans groter dat je snelle beslissingen neemt die niet goed uitpakken op de lange termijn. Daarom moet je nu al nadenken over zaken als: willen we weer aan het Russisch gasnet of moeten we iets anders bedenken?"
Per locatie verschillend
Ook Dion van den Berg van vredesorganisatie PAX denkt niet dat dat te vroeg is om bezig te zijn met de wederopbouw. "Natuurlijk zijn de mensen aan het front bezig met wapens en overleven. Maar er wonen ook mensen op rustigere plekken die al behoefte hebben aan hulp voor de wederopbouw", zegt hij tegen EditieNL.
PAX vertrekt morgen naar Oekraïne om concrete plannen te maken voor de wederopbouw. "Je moet niet wachten totdat de wapens zwijgen of de inkt van een vredesakkoord is opgedroogd."
Of het op dit moment niet te veel losstaande initiatieven zijn? "Een wederopbouwproces duurt decennia en heeft altijd wel een licht chaotisch karakter. Na een ramp of oorlog is er altijd een bepaalde periode veel geld en hulp. Maar dat droogt snel op, en als er weer een andere ramp is, dan gaat de aandacht daar naar uit."
Daarom moeten we volgens Van den Berg juist nu handelen. "Hoe meer mensen en organisaties de verbinding met Oekraïne aangaan en daar partnerschappen aangaan en vriendschappen sluiten, hoe groter de kans is op langdurige relaties en langdurige hulp."
Geschiedenis
Nederland heeft in het verleden meerdere landen geholpen bij de wederopbouw. Zo gaven we Bosnië vlak na de oorlog in 1995 economische steun en hielpen we het land aan schoon drinkwater. Ook helpt Nederland het in oorlog verkerende Zuid-Soedan sinds 2010 bij het bereiken van vrede en goede sanitaire voorzieningen. Begin 2022 heeft Nederland twintig miljoen euro beschikbaar gesteld voor humanitaire hulp in Afghanistan.
Bron: PAX
Sociale hulp
We moeten verder kijken dan het herstellen van wegen, scholen, ziekenhuizen en fabrieken, zegt hij. "Zulke fysieke wederopbouw is heel goed, maar tegelijkertijd is vooral de wederopbouw van de sociale infrastructuur belangrijk."
Daarbij kun je denken aan gemeenschapshuizen en psychosociale hulp. "Je kan wel een mooi schoolgebouw bouwen, maar als daar een getraumatiseerde docent voor een klas getraumatiseerde kinderen staat, heb je er weinig aan. De verbinding tussen het fysieke en sociale is ongelofelijk belangrijk."
Luisteren
Daar kunnen veel verschillende soorten mensen bij helpen. "Misschien ben je een goede voetbalcoach, lid van een ouderenvereniging of werk je voor een wijkkrant. Ook dan kun je helpen. Bij de wederopbouw van een land is behoefte aan zo ontzettend veel. Maar het begint bij luisteren. We moeten de Oekraïners niet vertellen hoe zij het moeten doen."
