Van festivals tot lezingen: vandaag wordt er op allerlei manieren stilgestaan bij de bevrijding van 77 jaar geleden. Zo ook door bijzondere acties van toen na te spelen. De zogeheten Operatie Faust is daar één van. "Het is wel even wat anders dan een bevrijdingsfestival."
Operatie Faust draaide om de bevoorrading van voedsel. Niet door voedselpakketten vanuit de lucht te droppen, maar door eten over land te vervoeren. De operatie ging nog dagen na de bevrijding op 5 mei door, tot de hongersnood voorbij was. Vandaag wordt die actie dus nagespeeld, met zeventig voertuigen en duizend kisten met eten. De eenmalige actie is eigenlijk nog in het kader van 75 jaar bevrijding, maar die mijlpaal kon niet groots gevierd worden door de pandemie.
Humanitair herdenken
Dat de actie alsnog wordt nagespeeld is belangrijk, vindt Johan Goudkuil van Keep Them Rolling (KTR), de vereniging die de operatie organiseert. "Iedereen weet van de voedselpakketten die vanuit de lucht werden gedropt, maar niemand weet dat er ook voedsel over de weg werd vervoerd", zegt hij tegen EditieNL. "Van 2 tot 10 mei 1945 reden er dagelijks tweehonderd auto's met burgerchauffeurs tussen Nude en Utrecht. De Duitsers wilden geen militaire voertuigen op de weg in verband met spionage."
Het was erg belangrijk dat er eten werd vervoerd, omdat er een hongersnood in het westen van het land was. Er moest worden voorkomen dat er meer mensen zouden overlijden aan de honger. Een bijzondere actie die vraagt om een bijzondere herdenking, vindt Goudkuil. "Dit is een soort humanitair herdenken. Het is wel even wat anders dan een bevrijdingsfestival."
Burgerslachtoffers
De actie kan men tegelijkertijd doen stilstaan bij burgerslachtoffers. Dat is goed, vindt directeur Liesbeth van der Horst van het Verzetsmuseum. "Ik heb het idee dat burgerslachtoffers van oorlogsgeweld een beetje vergeten raken. Het is begrijpelijk dat de Jodenvervolging het meest extreem en aangrijpend is geweest, maar aandacht voor andere slachtoffergroepen is ook goed."
Zoals voor slachtoffers van de hongersnood dus. "Er zijn echt 20.000 mensen omgekomen door die hongersnood, er was bijna niets meer te eten", vertelt Van der Horst. "Mensen gingen allerlei alternatieve dingen eten die normaal niet voor consumptie bedoeld waren, om toch maar wat binnen te krijgen. Mensen uit steden trokken naar het platteland om hun kostbaarheden te ruilen tegen voedsel."
Voedselbank
Gelukkig kwam er aan het einde van de oorlog dus wel hulp. Maar dat die hulp ook uit eigen land kwam is dus veel minder bekend, denkt ook Van der Horst. "De voedselpakketten vanuit de lucht spreken enorm tot de verbeelding, dat staat beter op ons netvlies", zegt ze. Des te meer reden om ook wat aandacht te besteden aan minder bekende operaties. "Het naspelen van Operatie Faust is een mooie, moderne en zinnige invulling. Een mooi initiatief."
En het initiatief kent ook een actueel randje. "Sommige mensen hebben het niet breed en hebben niet genoeg te eten", zegt Goudkuil van KTR. "De duizend voedselkistjes worden daarom weer gevuld en gedoneerd aan de voedselbank."
