Vanaf vandaag kan er gestemd worden voor de gemeenteraad. De afgelopen verkiezingen kwam iets meer dan de helft van de kiesgerechtigden opdagen. Een van de redenen hiervoor is volgens deskundigen dat kiezers niet goed weten wat de gemeenteraad doet. Weet jij waar de gemeente over beslist? Wij leggen het uit aan de hand van vijf vragen.
De afgelopen verkiezingen bracht 54 procent van de stemgerechtigden een stem uit voor de gemeenteraadsverkiezingen. Terwijl dat aantal voor de landelijke verkiezingen met tachtig procent een stuk hoger ligt. Volgens ProDemos, het voorlichtingsbureau voor de verkiezingen, komt dat doordat veel mensen eigenlijk niet goed weten wat de gemeente doet en waar de gemeenteraad over beslist.
"Door de jaren heen zijn er veel lokale kranten verdwenen, waardoor het moeilijk is geworden om de beslissingen van de gemeente te volgen", legt Heleen Wever van PRoDemos uit. "Je moet er dus meer tijd aan besteden om je erin verdiepen."
Wonen
Daarnaast denken volgens haar veel mensen dat de gemeente niet over belangrijke thema's beslist. "Mensen denken dat de gemeente alleen gaat over de stoeptegel op de hoek, terwijl de gemeente over veel meer zaken gaat. Wat vooral een hot topic is, is wonen." De gemeente bepaalt namelijk waar en voor wie er gebouwd gaat worden. "Veel mensen denken ook: Minister Hugo de Jonge is de minister van Wonen geworden, dus Den Haag gaat over dat onderwerp. Maar juist de gemeente gaat erover."
Waar de gemeente nog meer over gaat legt Helen Wever van ProDemos uit aan de hand van de volgende vragen:
-
Wie bepaalt waar nieuwe huizen komen?
"In principe ligt dit bij de gemeente. De provincie geeft wel aanwijzingen en de provincie kan verbieden of er in bepaalde gebieden wel of niet gebouwd mag worden. Dit geldt bijvoorbeeld voor een gebied waar overstromingen kunnen zijn, dan kan de provincie het tegenhouden. Maar het bestemmingsplan ligt bij de gemeente dus die bepaalt het in eerste instantie."
-
Wanneer gaat een plan van de gemeente door?
"Dat is als meer dan de helft van de raadsleden instemt. Sommige partijen willen dat er ook een referendum is voor inwoners, dus als meer dan de helft van de inwoners voor is. Maar in Nederland is een referendum alleen adviserend, en niet bindend."
-
Hoe lang duurt het voordat de nieuwe raadsleden geïnstalleerd worden na de verkiezingen?
"Normaal gesproken is het acht dagen, maar deze keer is het veertien dagen. Vanwege de coronasituatie kan er drie dagen gestemd worden waardoor het stemmentellen wat vertraging kan oplopen. Het is normaliter acht dagen, omdat je zo snel mogelijk recht wil doen aan de burger en aan de uitslag."
-
Door wie wordt de burgemeester benoemd?
"Door de koning en de ministers, maar wel op basis van een aanbeveling van de gemeenteraad. Maar eigenlijk gebeurt het nooit dat minister zegt: we gaan toch iets anders doen. Er gaan wel stemmen op voor een gekozen burgemeester, maar nu is het nog door de koning en de ministers.
Burgemeesters worden dan benoemd voor een periode van 6 jaar, maar vaak zit een burgemeester meerdere periodes."
-
Vanaf volgens jaar valt de 'Omgevingswet' onder de gemeenten: wat houdt dat in?
"Dat is een wet die veel verschillende wetten vervangt en deze zorgt ervoor dat er maar één wet is over de leefomgeving."
