Jonge katholieken geloven meer in de hemel en de hel dan oudere katholieken. Dat blijkt uit een onderzoek van I&O Research in opdracht van dagblad Trouw. Hoe komt het dat jongeren hier meer in geloven? En hoe ziet het hiernamaals er eigenlijk uit?
"De hemel is nog steeds populair, bij zowel jonge als oude katholieken", zegt journalist Stijn Fens van Trouw. Maar jongeren geloven er meer in, blijkt uit het onderzoek. 74 procent van de ondervraagde katholieken tussen de 18 en 34 jaar denkt namelijk dat er een hemel is, tegenover 45 procent van de 65-plussers.
De jonge katholieken geloven niet alleen meer in de hemel, maar ook meer in de hel: slechts tien procent van de 65-plussers gelooft dat er een hel bestaat, bij de jongere katholieken is dat 29 procent. "Het zou kunnen dat jonge katholieken traditioneler in het geloof staan dan ouderen. Als je nu voor het katholicisme kiest doe je dat bewuster dan wanneer je ermee opgevoed bent en daarom katholiek bent", denkt Fens.
Trouw brengt in kaart hoe het gesteld is met de katholieke kerk in Nederland. "Nederlandse bisschoppen zouden naar Rome gaan om de paus te vertellen hoe het in Nederland gaat qua katholicisme. Daarom wilden we dit onderzoeken. Het bezoek is afgelast in verband met covid maar het onderzoek niet."
"Men is altijd geneigd om te denken dat ouderen een stuk conservatiever zijn en jongere progressiever, maar dit is niet altijd het geval", zegt theoloog Frank Bosman erover. Dat zien we ook in andere dingen terug: "Jongeren zijn in seksualiteitsbeleving voorzichtiger dan hun ouders waren." Ook kan het meespelen dat geloof er minder toedoet in gezinnen en dat jonge katholieken daarom 'hun hakken stevig in het zand zetten om niet van hun geloof te vallen', meent Bosman.
Hemel boven, hel onder
Het leven als jongere is ook nog eens 'best vet heftig', aldus Bosman. "Torenhoge huizenprijzen, studieschuld, coronapandemie, gescheiden ouders. Ik kan daardoor voorstellen dat er relatief gezien een aantal jongeren geïnteresseerd is in het leven na dit leven, waar het allemaal wat makkelijker en minder vermoeiend is dan hier en nu."
Maar hoe ziet dat leven na de dood, in de hemel of de hel, er dan uit? Onder progressieve katholieken ontstond vanaf de jaren zestig het idee dat de hel misschien weleens leeg zou kunnen zijn. "Als je het theologisch bekijkt weten we niet zoveel over de hemel en hel. Christenen geloven wel dat er een hiernamaals is, maar hoe dat er precies uitziet en hoe het er daar aan toegaat is een beetje vaag", zegt Bosman. "Als je naar de bijbel gaat kijken dan zie je eigenlijk dat er weinig over wordt gezegd, en al helemaal niet over hoe de hel er uit ziet."
Wel zijn er standaardbeelden ontwikkeld de afgelopen 2000 jaar. "Bij de hemel zie je bijvoorbeeld wolkjes, een hemelpoort, een trap of een ladder, zielen die opstijgen enzovoort. En als je in de westerse schilderkunst kijkt hoe het wordt afgebeeld krijg je wel een gevoel dat de hemel ergens daarboven is, en de hel daaronder."
Progressiever
Bij de studie werden bijna 900 actieve katholieken en ruim duizend voormalige katholieken ondervraagd. "We hebben de vragen voorgelegd aan mensen die zichzelf als actief gelovig beschouwen, dus mensen die zichzelf als actief katholiek bestempelden", zegt I&O-onderzoeker Charlotte van Miltenburg.
In het onderzoek werden ook maatschappelijke standpunten voorgelegd over bijvoorbeeld abortus en celibaat. "Daarin zie je dat het merendeel van de gelovigen er progressief instaat en dat het voor een groot deel afwijkt van de lijn van de katholieke kerk. Dat is wel opvallend. De Nederlandse katholieken zijn dus veel progressiever."
