Turkey wordt Türkiye: waarom hebben landen in buitenland een andere naam?

Firenze, Liège en Lisboa. Weet jij bij het lezen van deze plaatsnamen over welke buitenlandse steden we het hebben? Een heleboel landen en steden hebben in een andere taal een andere naam. President Erdogan is niet bepaald blij met 'Turkey' en wil de naam daarom veranderen. Maar waarom gebruiken we internationaal niet gewoon de oorspronkelijke naam van een land of stad?
Dat de Engelse vertaling van Turkije 'Turkey' is – en dus kalkoen betekent – vindt Erdogan maar niets. Hij wil de internationale naam van het land dan ook veranderen: voortaan heet het Türkiye. Hij gaat hiervoor een verzoek indienen bij de Verenigde Naties.
Beslissingen over hoe landsnamen in het Nederlands worden gespeld liggen bij de Commissie Anderstalige Namen van de Nederlandse Taalunie. Voorzitter Arjen Versloot vertelt dat er meerdere redenen zijn waarom we onze eigen namen hebben voor landen en steden. "Een daarvan is de uitspraak. Sommige uitspraken kennen wij in het Nederlands niet. Daarom is het niet logisch om deze over te nemen. Bijvoorbeeld Hrvatska, oftewel Kroatië."
Ontwikkeling van taal
In sommige gevallen hebben we niet bewust een andere naam gekozen voor een land of stad, maar is de naam is veranderd door de ontwikkeling van de taal. "De Fransen zeiden in de middeleeuwen Paris – ze spraken toen de S uit. Nederlanders zeiden in het verleden ook 'Paries'. Men had de Franse naam letterlijk overgenomen." Later zijn beide uitspraken veranderd: in Nederland veranderde de I in een IJ (Parijs) en in het Frans wordt de S niet meer uitgesproken."

Leffe boos op Leff, moet klein biermerk zijn naam veranderen?

Ook nemen we namen over van onze buurlanden. "De Poolse hoofdstad heet in het Pools Warszawa, maar wij zeggen Warschau. Dat hebben we van de Duitsers overgenomen. Tussen Polen en Nederland ligt immers Duitsland. Eeuwenlang worden namen op deze manier doorgegeven", legt Versloot uit.
Globalisering
De globalisering leidt ertoe dat mensen steeds meer bekend raken met de lokale naam van een land of stad, en deze ook vaker nodig hebben. "Als je door Italië rijdt heeft het geen zin om via de borden op zoek te gaan naar Florence, want die naam kennen de Italianen niet. Je leert uit te kijken naar de borden waar Firenze op staat."

Emma van troon gestoten: Julia populairste babynaam meisjes
Het komt ook voor dat landen zélf van naam veranderen. Birma werd bijvoorbeeld Myanmar, Ivory Coast werd Côte d'Ivoire en Perzië werd Iran. "Nederland wil zichzelf niet langer Holland noemen in het buitenland. De Engelsen maken er Netherlands van, de Duitsers Niederlande en de Polen Niderlandy."
Opleggen hoe mensen in het buitenland een land noemen, zoals Erdogan poogt te doen, is volgens Versloot juridisch niet mogelijk. "Zelfs bínnen een land niet."
Grote Bosatlas
In de Grote Bosatlas staan plaatsnamen in de taal van het land zelf, met tussen haakjes de Nederlandse naam – als die er is. Dus bijvoorbeeld: Lisboa (Lissabon), London (Londen) en Roma (Rome). "Als een land besluit om een volledig nieuwe naam te kiezen, gaan we daar natuurlijk wel in mee", vertelt Peter Vroege van de Grote Bosatlas. "Dat komt vooral voor bij landen die een oude koloniale naam vervangen door een door de bevolking zelf gebruikte naam. Bijvoorbeeld Birma, dat we nu Myanmar noemen.