ITV, de producent van The Voice of Holland, roept slachtoffers en getuigen van ongepast gedrag rond het programma op zich te melden. Hoewel er al jaren verhalen de ronde deden, kwamen deze nooit naar buiten. Hoe kon het seksueel wangedrag zo lang stil blijven?
Uit de verhalen die nu naar buiten komen blijkt dat er al lange tijd sprake was van een onveilige cultuur binnen het programma. Oud-deelnemer Samantha Steenwijk liet afgelopen weekend in RTL Boulevard weten dat ze weleens wat opving.
"Ik heb wel verhalen gehoord, natuurlijk, maar niet van de hoed en de rand. Het was díé persoon met díé kandidaat, of weet ik veel. Of dat er inderdaad een belofte tegenover stond. Zo van: hé, dan kun je inderdaad een ronde verder komen." Al kon het volgens haar ook net zo goed zo zijn dat een kandidaat het gewoon interessant vond om met een artiest naar bed te gaan.
Toch heeft het jaren geduurd totdat het wangedrag naar buiten is gekomen. Zowel slachtoffers als omstanders vinden het vaak moeilijk om melding te maken van seksueel grensoverschrijdend gedrag, weet Karin Bosman. Ze was zelf twee jaar lang slachtoffer van seksuele intimidatie op het werk. "Daarom weet ik heel goed wat er anders en beter kan. Ik ben arbeidsrecht gaan studeren en heb over de hele wereld lezingen gegeven."
Report App
Ze heeft de Report App opgericht. "Je wordt hierin gekoppeld aan een vertrouwenspersoon, intern of extern. Via een app is de drempel lager om iets te doen."
Minder dan één procent van de slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag maakt hier melding van, blijkt uit cijfers van TNO. "Terwijl als een omstander het ziet en er iets van zegt, in 42 procent van de gevallen het grensoverschrijdend gedrag stopt", zegt Bosman. "We hopen dat de app het verschil kan maken."
Melden niet verplicht
Maar als de misstanden mogelijk bij meerdere mensen bekend waren, waarom was er dan niemand die er wat van zei? Als je getuige bent van seksueel grensoverschrijdend gedrag, heb je geen wettelijke verplichting om een melding te maken, vertelt Bosman. "Dat is wel het geval als het gaat om verkrachting*. Bij seksueel grensoverschrijdend gedrag kún je wel naar de politie gaan om een melding te maken. Die wordt dan genoteerd."
*In Artikel 160 staat dat iedereen die kennis heeft genomen van verkrachting (en dat is ruim: gehoord, weten, zien) aangifte moet doen. Behalve als je er zelf voor vervolgd zou kunnen worden of als het om iemand gaat waar je in een verhoor niet tegen hoeft te getuigen (bijvorbeeld tegen familie in verband met het verschoningrecht). Er staat alleen niet of nauwelijks een sanctie op. Kortom: er bestaat een aangifteplicht, maar daar zijn uitzonderingen op en er is geen bestraffing bij geen aangifte.
Maar alleen het slachtoffer zelf kan aangifte doen. "En we weten dat het in Nederland niet makkelijk is om dat te doen. Er wordt bijvoorbeeld gezegd dat je twee weken goed moet nadenken of je wel écht aangifte wilt doen. Dit ontmoedigt slachtoffers."
Bosman kan ook goed begrijpen dat het als omstander moeilijk is om een melding te maken. "Ik vind wel dat je los van de wettelijke verplichting een morele en ethische verplichting hebt. Je kan er ook voor kiezen om naar het slachtoffer toe te stappen en informeren hoe het gaat, of samen te kijken naar hulpverlening. Het helpt heel erg als dit wordt gedaan, want dat betekent erkenning. Het moedigt het slachtoffer aan om hulp te zoeken."
