Wadlopen in gevaar: 'Belangrijke traditie en unieke beleving gaat verloren'

Als we niet opletten verdwijnen de wadplaten snel. Volgens het laatste klimaatrapport van IPCC stijgt onze zeespiegel in 2050 in het ergste geval tot zo'n vijftig centimeter. Dan houden onze wadden hun platen niet langer boven water. En dat is spijtig, denkt wadloopgids Elbrich van der Velde. "Er gaat dan een hele belangrijke traditie en unieke beleving verloren: het wadlopen. Maar belangrijker nog: er verdwijnt een stuk natuur."

Trekvogels 

Vooral trekvogels zouden er last van hebben als de wadden verdwijnen. "Ze eten bepaalde dieren die op de wadplaten leven en die dieren eten weer bepaalde algen. Het is dus een hele keten die je dan verliest", zegt Katja Philippart, directeur van de Waddenacademie. 

We merken in het Waddengebied nu al dat het klimaat verandert, zegt Philippart. Dat komt door de toename van de temperatuur. "Er zijn andere soorten dieren. De hele dynamiek van eten en gegeten worden is anders doordat de seizoenen verschuiven." Tot 2018 veranderden de dieren nog mee, zag Philippart. "Daarna leek het alsof we een drempel hadden bereikt: door de extreme hitte kunnen dieren niet meer meeveranderen. Een van de gevolgen is grote sterfte, zoals die van de kokkels in 2018." 

Wadlopen in gevaar

Ook het welbekende wadlopen loopt gevaar. Mensen lopen over de Wadden bij laag water, dan valt het wad namelijk droog en is het te betreden. "De bezigheid verdwijnt niet van de ene op de andere dag, maar je ziet wel dat de wadplaten steeds kleiner worden", zegt Philippart tegen EditieNL. De ruimte om wad te lopen wordt dus ook kleiner. "Die ruimte moet je dadelijk delen met de vogels, dus je moet je afvragen of het nog wel verstandig is." 

Al groeien de wadplaten ook voor een deel mee. "Maar ze kunnen maar tot een bepaalde snelheid groeien", zegt de directeur. "Stijgt de zeespiegel sneller dan dat, dan worden ze kleiner. Dat zal binnen acht à negen jaar gebeuren." 

Werelderfgoed

Enorm zonde, vindt Van der Velde. "Je kunt nergens in Nederland zo de weidsheid en de mooie lucht beleven. Je voelt je zo nietig daar: er is geen bebouwing en er is verder niets om je heen, behalve het ecosysteem van de Wadden", zegt de wadloopgids. "Het is ook erg uniek, want het is het grootste aaneengesloten waddengebied in de wereld. Daarom staat het op de UNESCO-werelderfgoedlijst."

Tijdens het wadlopen geeft Van der Velde duidelijk aan wat voor effect de klimaatverandering heeft op het Waddengebied. "We bespreken het altijd op een manier die het tastbaar maakt voor de mensen. Bijvoorbeeld door te vertellen over mosselbanken die verdwijnen", zegt zij. "Ik probeer het altijd wel op een positieve manier te doen, om mensen te laten zien dat we nog iets kunnen doen voor dit gebied. Alle beetjes helpen."

'Kwetsbaar'

Of de Waddeneilanden echt gaan verdwijnen hangt af van hoe de klimaatverandering zich ontwikkelt. Philippart houdt daarom de klimaattop en de rapporten nauwlettend in de gaten. "Er komt niet ieder jaar iemand bij de Waddeneilanden om de bodem op te hogen. Wij wonen steeds verder onder de zeespiegel. Dat maakt ons wel erg kwetsbaar", zegt ze. En als de wadplaten inderdaad ooit verdwijnen? "Dan verliezen we iets wat we enorm waarderen."