Een coronavaccin ontwikkelen in de cellen van nachtvlinders: daar zijn onderzoekers van Wageningen Universiteit nu mee bezig. Momenteel wordt het vaccin getest op muizen. De resultaten lijken veelbelovend, maar waarom is dit nog nodig als we al andere goedwerkende vaccins hebben?
Niet alleen Universiteit Wageningen is bezig met het ontwikkelen van een vaccin in insectencellen. In Denemarken gebeurt het ook, maar dan met cellen van fruitvliegjes. Daarnaast is er in de Verenigde Staten een griepprik die wordt gemaakt in de cellen van een legerrups. Ook wordt het vaccin tegen baarmoederhalskanker gemaakt in de cellen van een nachtvlinder.
Genetische code
En die nachtvlinder wordt nu dus ook gebruikt voor het ontwikkelen van een vaccin tegen het coronavirus. Gorben Pijlman, viroloog aan de Wageningen Universiteit, legt uit hoe het werkt. "We gebruiken de cellen van nachtvlinders en daar stoppen we een stukje genetische code van covid in", zegt hij tegen EditieNL. "We zorgen ervoor dat die cel de instructie krijgt om spikes te maken. Die spikes trainen ons immuunsysteem en zorgen ervoor dat we niet ziek worden."
De cellen van insecten lenen zich goed voor het ontwikkelen van een vaccin. "Het voordeel van insectencellen is dat ze zich razendsnel delen – elke twintig uur – en je dus in korte tijd veel vaccins kunt maken", legt Pijlman uit. "Daarnaast groeien er in insectencellen nauwelijks virussen die slecht zijn voor de mens. In de cellen van bijvoorbeeld apen is die kans groter en daar moet je dus ook goed op testen."
Eiwitvaccin
Inmiddels zijn er al wat vaccins op de markt die goed werken, dus waarom zouden we een nieuwe variant willen? "Ten eerste moeten we ervoor zorgen dat er een goed boostervaccin komt. We weten niet hoe vaak we de huidige mRNA- en vectorvaccins daarvoor kunnen gebruiken", zegt de viroloog.
Ook is de nieuwe prik een zogeheten eiwitvaccin. Dit soort prikken wordt al tientallen jaren gebruikt en daar zitten voordelen aan verbonden. "Je hoeft niet vijftien minuten te wachten in verband met mogelijke bijwerkingen", zegt Pijlman. "Daarnaast zijn er mensen die mRNA-vaccins nog niet zo vertrouwen omdat ze zo nieuw zijn, maar zich misschien wel laten vaccineren met een eiwitvaccin."
'Liever te veel dan te weinig'
Volgens Ton de Boer, voorzitter van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen, is het niet gek dat er nog steeds aan vaccins gewerkt wordt. "Er vallen regelmatig kandidaat-vaccins af. Uiteindelijk zullen er veel minder de eindstreep halen", zegt hij. "Dat zagen we onlangs nog bij CureVac. Nederland had miljoenen doses ingekocht, maar de fabrikant stopte ermee omdat de resultaten tegenvielen."
Vaccins in ontwikkeling
Wereldwijd bevinden 194 coronavaccins – waaronder de prik van Wageningen Universiteit – zich in de pre-klinische fase. Dan zijn er nog eens 128 vaccins die al worden getest op mensen. Bovendien zijn er al vier werkende prikken: Pfizer, Moderna, AstraZeneca en Janssen.
Naast de vier vaccins die er al zijn hebben we er veel meer nodig, denkt De Boer. "Een groot deel van de wereld moet nog gevaccineerd worden. Willen we het virus echt onder controle krijgen, dan zijn er nog veel meer prikken nodig." Ook voor als er bij de bestaande vaccins problemen ontstaan in de productie. En zijn ze wel opgewassen tegen andere varianten van het virus? "In de ontwikkeling van de vaccins heb je er daarom liever te veel dan te weinig."
