Eindelijk is het einde in zicht: op 28 april wordt de avondklok dan echt opgeheven. De omstreden maatregel heeft veel boetes, maar ook creativiteit en goede verhalen opgeleverd. "Ik hoefde alleen de hoek om, dus had nooit verwacht dat ik de politie tegen zou komen."
De avondklok als maatregel is zeer uitzonderlijk, vertelt Henk te Velde, hoogleraar Vaderlandse Geschiedenis aan de Universiteit Leiden. "Deze is verder alleen in de oorlog ingevoerd", vertelt hij aan EditieNL.
Opgesloten
Ook op juridisch gebied was deze maatregel bijzonder. "Je wordt in huis opgesloten, dat gaat wel ver. De avondklok tast je grondrecht aan. Normaal is het iets wat je alleen in dictaturen aantreft. Al vind ik niet dat je onze situatie met een dictatuur kunt vergelijken, want dit was een democratisch besluit."
Te Velde vindt het opvallend hoe goed mensen zich uiteindelijk aan de maatregel hielden. "Op de rellen na verliep het vrij geruisloos. Er was wel wat gemopper, maar er waren geen ingrijpende reacties. In de Tweede Wereldoorlog ontstond er meer terreur toen de avondklok werd ingevoerd."
De maatregel
Op 23 januari ging de avondklok in. Die duurde toen van 21.00 tot 4.30 uur. De maatregel zou in eerste instantie gelden tot 10 februari, maar werd meerdere keren verlengd. Vanaf 31 maart werd de avondklok een uurtje later ingezet. Sindsdien mogen mensen zich van 22.00 tot 4.30 uur niet op straat vertonen.
Boetes
Maar niet iedereen hield zich braaf aan de avondklok. Sinds het begin van de invoering zijn er ruim 90.000 boetes uitgedeeld aan mensen die toch de straat opgingen. Dat blijkt uit cijfers van de politie.
Ook Mariska Dijkman werd op de bon geslingerd. Zij hulde zich voor de grap in een vuilniszak om 'onopgemerkt' in Hengelo over straat te gaan na het verstrijken van de avondklok. Ze had die avond geborreld bij een buurman om de hoek. "Ik ben vrijgezel dus zal door de avondklok elke avond alleen thuis. Dus de buurman en ik besloten eens een avondje af te spreken", vertelt ze aan EditieNL.
'Dom geintje'
De twee keken onder het genot van een fles wijn samen naar een live concert van The Streamers. "Tegen de tijd dat ik naar huis ging was het al twaalf uur. We hadden ooit een filmpje gezien van iemand die met een vuilniszak over z'n lijf over straat ging en dachten: dat doen we na."
Ze maakten een paar gaten in een grote vuilniszak, zodat Mariska erdoorheen kon kijken. "Het was eigenlijk een dom geintje. Ik hoefde maar honderd meter naar huis te lopen: het was letterlijk de hoek om. Dus we hadden nooit gedacht dat de politie langskwam."
Maar Mariska had pech: de politie liep haar tegen het in vuilniszak gehulde lijf. "Ik dook nog in elkaar achter een vuilniscontainer, maar de politieagent zag nog net twee voetjes. Ik heb een boete van 104 euro gekregen, inclusief administratiekosten. Flinke pech, maar het was wel terecht."
Het was de enige keer dat de ze avondklok heeft overtreden. "Het is jammer van de boete. Maar ja, ik heb nu wel een goed verhaal voor aan de keukentafel."
Collectief geheugen
Ook anderen zullen zich de avondklok nog lang blijven herinneren, denkt hoogleraar Henk te Velde. "Het kan zomaar onderdeel worden van het collectief geheugen. De avondklok is iets waar iedereen mee te maken had in het dagelijks leven. Ik denk dat het als onderdeel van een groter verhaal rondom corona een plek blijft houden in de geschiedenis. Het zou een van de symbolen kunnen worden die laten zien hoeveel impact de coronacrisis had op deze periode."
