Van de Black Lives Matter-protesten op de Dam tot de protesten tegen de coronamaatregelen op het Museumplein. Demonstreren in coronatijd gaat vaak gepaard met heel wat kritiek. Om toch te demonstreren, maar niet met een groep samen te komen, bedacht Extinction Rebellion, ondersteund door andere partijen, een nieuwe manier om te protesteren: de klimaatwakers. Dat protest duurt ook meteen een stuk langer. Heeft dat zin?
De klimaatwakers demonstreren dagelijks voor het klimaat, dat doen ze met zijn tweeën voor het Catshuis in Den Haag. Deze personen wisselen elkaar na drie uur af. Zo staat er van acht uur 's morgens tot acht uur 's avonds altijd een duo te demonstreren. En na acht uur gaat het protest verder via Zoom. "Dus het gaat 24 uur per dag door", vertelt demonstrant Rozemarijn van 't Einde aan EditieNL.
Protesteren op de lange termijn
De actiegroep heeft de naam gekozen omdat het woord waken twee betekenissen heeft. "De eerste is het waken als in rouwen. We rouwen om wat er qua klimaat al verloren is gegaan. De andere betekenis van waken is natuurlijk de wacht houden of iets beschermen en wij willen het klimaat beschermen", legt Van 't Einde uit.
Over de locatie voor de actie is goed nagedacht. "De reden dat we het voor het Catshuis doen en niet bij de Stadhouderskamer op het Binnenhof is omdat de coronacrisis op zondag besproken wordt in het Catshuis." Door deze overleggen zouden de politici onderkennen dat de coronapandemie een crisis is. "Wij willen dat ze dan ook zo met de klimaatcrisis om zullen gaan."
Dit protest duurt dus een stuk langer dan de welbekende klimaatdemonstraties op het Malieveld, die vaak een middag in beslag nemen. "We weten dat de formatieperiodes steeds langer worden, maar daar zijn we toe bereid. Wat we na de formatie gaan doen, weten we nog niet."
Coronaproof
De klimaatwakers vinden dat eenmalige demonstraties vaak niet het effect hebben waar ze op hopen. "We doen daarin vaak aan burgerlijke ongehoorzaamheid. Dat krijgt, samen met hoeveel mensen er zijn opgepakt, vaak meer media-aandacht dan de daadwerkelijke boodschap", meent Van 't Einde.
Daarnaast is het voor de groep ook fijn dat er door deze manier van demonstreren geen discussie kan ontstaan over protesteren in coronatijd. "Dit is helemaal coronaproof."
En dat is erg creatief bedacht, vindt hoogleraar sociale verandering en conflicten Jacquelien van Stekelenburg. Of dit ook echt een trend gaat worden, durft ze nog niet te zeggen. "Een vorm van demonstreren kan succesvol zijn onder een aantal voorwaarden. Zo moet het een grote groep zijn die op been komt, of het moet op zo'n speciale manier uitgevoerd worden dat ze de aandacht weten te pakken en te houden."
Momentum
De aandacht houden is niet altijd even makkelijk. "Om de aandacht van de media en voor je doel vast te houden, moet je opereren als een jazzband. Je speelt hetzelfde nummer, maar je moet variëren om het interessant te houden." Door telkens dezelfde protesten te organiseren verlies je deze aandacht dus snel.
Of de actie van de klimaatwakers succesvol is, is volgens Van Stekelenburg nog moeilijk te zeggen. "Meestal is het iets van de lange adem. Maar het is nu al een beetje geslaagd omdat we het er nu toch wel over hebben."
