Ginnegappen en achenebbisj, ken jij deze vergeten woorden nog?

Ginnegappen, pikketanis of achenebbisj. Weet jij wat die woorden betekenen? Het zijn vergeten woorden die voor veel ouderen vanzelfsprekend zijn, maar voor de meeste jongeren een raadsel. Marinca Uijland bedacht daarom een kaartspel om dit soort oude woorden niet te vergeten.
Het kaartspel Wablief!? ontstond als een schoolopdracht van Marinca. "Ik wilde graag iets met taal doen en kwam het boekje '1000 vergeten woorden om te koesteren' tegen in de bieb. Ik was benieuwd of die woorden van meerwaarde kunnen zijn in de tijd waarin we nu leven", vertelt ze.
Nostalgisch
Bij het spel worden kaartjes met vergeten woorden en kaartjes met illustraties op tafel gelegd. "Aan de hand van associaties met de plaatjes moeten spelers van elkaar raden welk vergeten woord ze in hun hoofd hebben." Maar het doel is vooral om die associaties toe te lichten.

Marinca denkt namelijk dat de vergeten woorden voor verbinding kunnen zorgen en hoopt dat met het spel te bereiken. "Vergeten woorden zijn vaak een aanleiding om een gesprek te beginnen, en tijdens een kaartspel kunnen er nostalgische herinneringen naar boven komen", legt ze uit.

Beurtbalkjes om dialect te promoten: 'Hier kuj Drèents praoten'
Oude woorden en hun betekenis
billentikker: deftige zwarte herenjas
pierewaaier: iemand die een losbol is of een vreemd figuur
ludduvuddu: liefdesverdriet
ginnegappen: giechelen of grappen maken
pikketanis: een borrel
achenebbisj: armoedig
Het idee is dus om verschillende generaties met elkaar te linken en ze zo dichter bij elkaar te brengen. "Daaruit kunnen mooie gesprekken ontstaan", zegt Marinca. "Grootouders kunnen op die manier herinneringen delen en aan de andere kant leren kinderen creatief denken. Ik hoop het spel ook echt te kunnen verkopen, dus ben ik een crowdfunding gestart."
Taalbarrière?
De vergeten woorden hoor je dus bijna niet meer, maar ondertussen komen er ook veel nieuwe woorden bij. Ontstaat er daardoor geen taalbarrière tussen de verschillende generaties?
Volgens Vivien Waszink van het Instituut voor Nederlandse Taal houden we graag vast aan bestaande woorden, ook al worden ze bijna niet meer gebruikt. "We zijn bang dat die vergeten woorden verdwijnen, er worden allerlei pogingen gedaan om die woorden te behouden. De meeste mensen staan huiverig tegenover nieuwe woorden."

Crimineel gebruikt straattaal als codetaal: 'Waggie vlam en team pikieuw'
En die nieuwe woorden, verdwijnen vaak ook weer. "Het is niet zo dat ze de oude woorden vervangen. Het is heel vaak zo dat woorden naast elkaar bestaan. Dat het wordt fittie nu vaker wordt gebruikt, vooral door jongeren, betekent niet dat het woord ruzie of ophef wordt vervangen", legt Waszink uit.
Schakelen
Grote kans dat een oudere een gesprek tussen jongeren maar moeilijk kan volgen. Maar toch denkt Waszink dat die taalbarrière wel meevalt. "Jongeren gebruiken onder elkaar hun eigen taal. Je ziet dat het vooral wordt gebruikt in die situaties", zegt ze. "Als jongeren met een wat ouder persoon praten, dan zal je over het algemeen zien dat ze heel goed weten dat ze moeten overschakelen naar het algemene Nederlands."
Nieuwe woorden en hun betekenis
herres: betekent letterlijk 'kapot maken' maar wordt in de volksmond van jongeren vooral gebruikt om een soort 'chaos' aan te geven
tjaps halen: eten halen.
fatoe: grapje, grappenmaker
draris: vrienden
ik ga brokko: dat je stuk gaat om iets, van het lachen