Jarenlang had Anneke (77) geen idee hoe de stemmen van haar man, kinderen en kleinkinderen klonken. Laat staan alle andere geluiden om haar heen. Tot ze op 61-jarige leeftijd een cochleair implantaat kreeg. "Er ging een wereld vol herrie voor me open." Ze heeft er een boek over geschreven: Horen met mijn ogen.
Anneke Arts-Theunissen, geboren in het Oost-Brabantse Groeningen en wonend in Boxmeer, werd als kind doof. "Op mijn achtste ontdekte mijn schoolarts dat er iets mis was", vertelt ze aan EditieNL.
Niets anders gewend
Haar ouders hadden weinig aandacht voor haar probleem. "Ik kom uit een gezin met negen kinderen. Mijn ouders hadden daar hun handen vol aan. Zelf was ik niets anders gewend dan dat ik weinig kon horen. Ik heb van de nood een deugd gemaakt en inspecteerde de monden van iedereen om mij heen. Onbewust leerde ik mezelf liplezen. Daar was ik subliem in."
Pas op haar twaalfde realiseerde ze zich dat ze volledig doof was. "We kregen thuis een telefoon en ik merkte dat ik niets kon verstaan als ik geen mond zag. De jaren erna waren niet makkelijk. Tijdens de puberteit ben ik er erg verdrietig om geweest. Maar er was niemand die er met mij over sprak."
Domper
Tussen haar achttiende en twintigste heeft Anneke gehoorapparaten geprobeerd, maar daar kreeg ze alleen maar hoofdpijn van. "Toen ik twintig was kwam ik bij een specialist die me vertelde dat er aan mijn afwijking niets te doen was. Een enorme domper."
Jarenlang was dat de informatie waar ze het mee moest doen. Samen met haar man kreeg ze drie kinderen. Maar hun stemmen hoorde ze nooit.
Cochleair implantaat
Toen ze 49 jaar was, kreeg Anneke te horen over een nieuwe uitvinding. Met behulp van een cochleair implantaat zou ze weer geluiden kunnen horen. "We hadden op dat moment drie puberkinderen. Ik had mezelf er redelijk bij neergelegd dat ik nooit meer zou kunnen horen. Ik functioneerde redelijk, vond ik. Aan zo'n operatie kleefden nogal wat risico's. Ik besloot het niet te doen. Ik moest er zijn voor mijn gezin."
Ruim tien jaar verder begon ze er anders over te denken. "Ik had intussen kleinkinderen. Die hoorde ik niet praten of huilen. Steeds meer kwam ik tot het besef dat ik toch een poging wilde wagen. Twee jaar later had ik een cochleair implantaat."
Herrie
Er ging een wereld voor haar open, vertelt Anneke. "Een wereld vol herrie, welteverstaan. Alles piepte, tringelde, klapperde en rammelde door elkaar. De hele dag door. Dat was in het begin flink wennen. Ik moest de wereld opnieuw leren kennen."
Het betekende ook dat ze eindelijk de stemmen van haar man en (klein)kinderen kon horen. "Dat was ontzettend bijzonder. Een emotioneel moment. Je maakt jezelf allerlei voorstellingen, maar je kunt je er helemaal geen voorstelling van maken. Geluid is nergens mee te vergelijken."
Schrijven
Van kinds af aan heeft Anneke altijd veel geschreven. "Gewoon, omdat ik het leuk vind. Ik publiceer soms iets op een website. Vaak hoor ik van mensen dat ik er iets mee moet doen, maar dat is nooit mijn intentie geweest. Ik nam het nooit zo serieus."
Op een dag vroeg ze haar buurman, journalist van beroep, of hij een verhaal van haar wilde nalezen. "Hij vroeg of ik vaker schreef. Ik moest lachen. 'Ach man, een heel boek', zei ik. Wat bleek? Hij is niet alleen journalist maar ook uitgever. Hij stelde meteen voor om mijn boek uit te geven."
Verhalen herschrijven
Van het een kwam het ander. "Ik wilde natuurlijk wel dat het boek er goed uit kwam te zien, dus ben ik sinds januari druk bezig met het herschrijven van mijn verhalen. De hele coronacrisis heb ik achter mijn computer gezeten."
Annekes boek Horen met je ogen is nu te koop bij Uitgeverij Reinaert. "Ik heb het niet geschreven om zielig te doen. Daar help je niemand mee. Het is een eerlijk verhaal over de problemen waar je tegenaan loopt als je doof bent. Niets is mooier gemaakt of aangedikt. Ik hoop dat mensen er iets aan zullen hebben."
