Zangeres Adele zorgde afgelopen zondag voor opschudding op social media nadat ze een foto van zichzelf op Instagram had gepost. Daarop was de zangeres te zien met Bantu-knotjes, en dat stuit mensen tegen de borst. "De haardracht mag niet zomaar worden overgenomen door mensen die het verhaal niet kennen."
Met de foto staat Adele stil bij het Notting Hill Carnival, dat dit jaar niet door kon gaan vanwege de coronacrisis. Om het festival te eren besloot de popzangeres een foto van zichzelf te delen met een bikinitop met de Jamaicaanse vlag en Afrikaanse Bantu-knotjes in haar haar.
Boze fans
Dat laatste viel niet in de smaak. Fans beschuldigen de zangeres van cultural appropriation: een term die vaak gebruikt wordt wanneer iemand die geen deel uitmaakt van een bepaalde cultuur maar wel elementen ervan overneemt.
Ook andere sterren zijn in het verleden beschuldigd van cultural appropriation. Zo was er veel commotie over de 'cornrows' – een Afrikaanse haarvlechtstijl – van Kendall Jenner. Ook haar zus, Kim Kardashian, kon op veel kritiek rekenen toen ze een foto postte met Fulani-vlechten, die traditioneel door zwarte vrouwen in West-Afrika worden gedragen.
Oorsprong Bantu-knotjes
Bantu-knotjes zijn kleine, gedraaide knotjes die aan de zijkant van het hoofd vastgemaakt worden. Ze horen bij de traditionele Afrikaanse haarstijl. De knotjes werden gebruikt om het krullende haar van de vrouwen van de Bantu-stam onder controle te krijgen.
Verwarring
Janice Deul, journalist en mode-activist, begrijpt de commotie. "Maar ik snap ook de verwarring. Als je naar de reacties kijkt zie je vooral dat er veel onbegrip is", zegt ze tegen EditieNL.
Dat Adele zich op de foto Caribisch kleedt, is geen probleem. Maar de knotjes gaan volgens Deul te ver. "Stel: je vriendin is Indiaas en je bezoekt haar bruiloft. Je wilt toch laten zien dat je je kan aanpassen aan die cultuur en draagt om die reden een sari (Indiaas kledingstuk)."
"Die sari is geen probleem, maar een rode stip op je hoofd gaat te ver, omdat daar meer betekenis achter zit. Dat doe je niet zomaar. Hetzelfde geldt voor deze haardracht, en eigenlijk alle Afrikaanse haardrachten. Die horen bij het Afrikaanse erfgoed."
Waarom het zo gevoelig ligt? "De pijn zit 'm er vooral in dat vlechten of Bantu-knotjes bij witte vrouwen worden gezien als iets cools, modieus en vooruitstrevends. Maar bij zwarte mensen met kroeshaar is dat anders. Zij worden doorgaans gezien als onprofessioneel. Ze worden niet serieus genomen en in sommige gevallen zelfs gevraagd of ze hun haar 'normaal' willen dragen."
Achter de Afrikaanse haardrachten schuilt veel geschiedenis. "Het mag niet zomaar worden overgenomen door mensen die het verhaal niet kennen. Je moet erkennen dat Afrikaanse haardrachten bij de cultuur horen, dat die ergens voor staan. Het doet pijn als mensen dat zomaar kapen. Het voelt als iets wat van ons is."
'Zelf weten'
Kapper Noralie Adriaan maakt dagelijks Afrikaanse vlechtjes bij haar klanten. Zij maakt geen onderscheid of iemand wel of geen Afrikaanse roots heeft. "Ergens begrijp ik waar de kritiek vandaan komt, want er wordt met andere ogen naar Bantu-knotjes gekeken wanneer witte mensen ze dragen. Maar iedereen moet zelf weten wat-ie met z'n haar doet", vindt ze.
