De Consumentenbond en Stichting Take Back Your Privacy eisen dat social mediabedrijf TikTok alle Nederlandse kinderen die op het platform zitten of hebben gezeten, een schadevergoeding betaalt van rond de 1000 euro. De twee organisaties dienen een claim van 1,5 miljard euro in bij moederbedrijf ByteDance.
Tiktok heeft volgens de Consumentenbond en de stichting jarenlang illegaal persoonsgegevens verzameld van Nederlandse kinderen en die vervolgens verhandeld. Met de data van tussen de 1,2 en 1,6 miljoen kinderen kon TikTok, eigendom van het Chinese bedrijf ByteDance, gericht advertenties verkopen aan bedrijven.
Eis: gegevens verwijderen
Een deel van de winst van 37 miljard dollar vorig jaar is dus te danken aan de profielinformatie, video's en foto's die Nederlandse kinderen nietsvermoedend via TikTok deelden, redeneren de twee belangenorganisaties. "De handelwijze van TikTok is pure uitbuiting. Het bedrijf verdient honderden miljoenen per jaar over de rug van kinderen", aldus directeur Sandra Molenaar.
De data werd bovendien naar het buitenland verstuurd, waardoor onduidelijk is of de gegevens wel veilig worden bewaard. Die gegevens moeten daarom ook verwijderd worden, eisen de Consumentenbond en de stichting.
Als TikTok niet op de eis ingaat, dan stappen de twee organisaties naar de rechter. Daarvoor zullen de advocaten van het gespecialiseerde kantoor Scott+Scott dat is ingehuurd een beroep doen op de Wet collectieve afwikkeling massaschade.
Oproep aan ouders
Deze wet maakt het ook mogelijk om nu al een eis bij TikTok in te dienen, terwijl zich nog helemaal geen Nederlandse ouders hebben gemeld voor een schadevergoeding, legt een woordvoerder van de Consumentenbond buit. Ouders van kinderen die TikTok of voorloper musical.ly, hebben gebruikt, kunnen zich gratis melden bij de Consumentenbond.
De advocaten die de claim juridisch hebben voorbereid, zijn overtuigd van de winst. Vooral omdat het om kinderen gaat, een kwetsbare groep. "Kinderen hebben niet door dat hun privacy wordt geschonden", aldus Damiën Berkhout van het advocatenkantoor. "Zij lezen de kleine lettertjes natuurlijk niet. Bovendien heeft lezen geen zin, want de informatie die TikTok geeft is onduidelijk, onvolledig, en onleesbaar."
Het is al de tweede grote schadeclaim die vanuit Nederland bij TikTok wordt ingediend. Begin juni diende de Nederlandse Stichting Onderzoek Marktinformatie (SOMI) een claim in voor 1,4 miljard euro. Deze stichting zegt dat 64.000 ouders verspreid over heel Europa zich bij hen hebben gemeld.
De Consumentenbond kiest voor een eigen claim omdat het onafhankelijk wil opereren, legt de woordvoerder uit.
Facebook voor de rechter
De bond sleepte ongeveer een jaar geleden Facebook voor de rechter vanwege ongeveer dezelfde praktijk die het nu aan TikTok verwijt: grof geld verdienen met privégegevens die het heeft weten te bemachtigen dankzij het schenden van privacyregels.
Bij deze zaak hebben zich inmiddels ruim 200.000 Nederlanders aangemeld bij de Consumentenbond omdat zij een schadevergoeding willen.
Update 14.10 uur:
Reactie TikTok
In een reactie op een verzoek om commentaar van RTL Z laat het bedrijf weten dat privacy en veiligheid 'topprioriteiten voor TikTok' zijn. Het bedrijf doet er naar eigen zeggen vanalles aan om alle gebruikers te helpen beschermen en speciaal jonge gebruikers.
Het bedrijf heeft ook allerlei maatregelen genomen om de veiligheid van jongeren te 'bevorderen'. "Zoals het standaard instellen van accounts op privé voor gebruikers jonger dan 16 jaar en ouders in staat stellen hun account te koppelen aan dat van hun tiener via Family Pairing", aldus de verklaring.
