We zetten het mentale kapitaal van onze kinderen op het spel

COLUMN | "Dan zit je op de fiets en dan word je gebeld", aldus een nietsvermoedende vrouw in 1998. Zij is een van de geïnterviewden uit een filmpje waarin mensen werd gevraagd hoe ze kijken naar de toen nog tamelijk onbekende mobiele telefoon. Wist zij veel dat het leven zo anders zou gaan lopen. Met name voor de kleuter bij haar achterop de fiets.

Dat we met zijn allen veel te veel tijd spenderen op dat kleine schermpje mag geen verrassing meer zijn. Het gemiddelde in Nederland ligt op zo'n 3 uur per dag. Volwassenen iets minder, kinderen vaak (pijnlijk veel) meer. 

Op steeds jongere leeftijd krijgen kinderen hun eerste telefoon. Ze zijn dan overigens al jaren 'hooked' aan die van hun ouders. Sommige peuters proberen zelfs al swipend door een magazine te bladeren, in plaats van de bladzijden om te slaan, omdat ze simpelweg niet beter weten. Laten we eerlijk zijn, het is ook de perfecte oplossing voor een momentje rust. Maar wel een met desastreuze gevolgen.

Kinderen worden steeds meer opgeslokt in een mobiele wereld. Dagelijks zijn duizenden techneuten bezig om te kijken hoe ze hun apps nog verslavender kunnen maken (en echt niet altijd met de beste bedoelingen). Wij, ouders, leraren, overheid, staan erbij en kijken ernaar. 

Waarschijnlijk is je eerste reactie om 'niet zo te overdrijven'. Kinderen en hun ouders moeten toch zelf bepalen hoe ze daar mee omgaan? Maar het heeft daadwerkelijk impact op onze hele maatschappij.

Een paar voorbeelden van de mogelijke gevolgen van kinderen die op jonge leeftijd te veel op hun mobiel zitten: 

• Ze krijgen een vertekend beeld van de maatschappij. Hierdoor ontwikkelen ze makkelijker persoonlijkheidsstoornissen, zoals eetstoornissen, depressie, paniekaanvallen, slaapstoornissen en zelfs kinderburnout. 
• Ze worden individualistischer, minder empathisch en maken minder makkelijk vriendjes.
• Kinderen bewegen minder als ze zoveel tijd op het scherm doorbrengen met uiteenlopende gezondheidsproblemen als gevolg.
• 60 procent van de jongeren veroorzaken al bellend en append gevaarlijke verkeerssituaties. 
• Zijn sneller afgeleid.

Er is natuurlijk niets mis met technologie ter bevordering van het leren. Het gaat echter mis als die technologie vol staat met afleidende games, social media en andere verslavende apps. Die wil je simpelweg niet in de klas. Dat klinkt bijna als een grap. Zelfs kinderen kunnen bedenken dat je je dan minder goed kan concentreren. 

Legio onderzoeken uit binnen- en buitenland tonen aan dat scholen waar mobieltjes verboden zijn, leerlingen socialer zijn, positiever, meer spelen, bewegen, en er minder gepest wordt onderling. En, uiteraard, dat ze beter presteren. Dan lijkt de keuze toch redelijk eenvoudig om ze in ieder geval op school te verbieden? 

RTL Nieuws ging langs op het MY college in Spijkenisse. Daar zijn telefoons al zes jaar lang verboden. Niet alleen in de klas, ook tijdens de pauze. 

Helaas zijn er te veel onervaren en onkundige leerkrachten, schooldirecteuren en zelfbenoemde mediadeskundigen die vinden dat we ons vooral niet te veel moeten bemoeien met het mobiele telefoongebruik van onze kinderen. "Telefoons bieden een innovatieve manier van leren." en "Het is goed als kinderen daar al op jonge leeftijd handig in worden." of "Ze moeten zelf leren hier verantwoordelijk mee om te gaan."

Leer mij een kind kennen dat niet handiger is dan haar ouders met de mobiel. Vinden deze 'pedagogen' het dan ook verstandig om een pot snoep in het midden van het lokaal neer te zetten om kinderen verstandiger met die verleiding om te leren gaan?

Door het lerarentekort en hoge werkdruk hebben leraren en schooldirecties steeds vaker gebrek aan daadkracht en energie om een verbod te handhaven. Dus als je een beetje pech hebt als ouder / kind, dan loop je al vanaf de basisschool vertraging op. Dit is niet alleen slecht voor de betrokkenen, maar gaat ook zijn invloed hebben op het mentaal kapitaal van een hele generatie.  

Ook Arjen Lubach wijdde er een onlangs item aan, met de toepasselijke titel: "Nou is het afgelopen, stop met telefoons in de klas." Het lijkt zo voor de hand liggend.