Nieuwe plannen voor eigen risico in de zorg leveren weinig op

De kabinetsplannen voor een maximaal eigen risico van 150 euro per ziekenhuisbehandeling lijken mooi, maar eigenlijk schieten we er weinig mee op. En het probleem van zorg mijden door mensen die het eigen risico niet kunnen betalen blijft nog steeds bestaan.

Maximaal 150 euro eigen risico per behandeling

Het kabinet wil het eigen risico voor de zorgverzekering zo aanpassen dat je vanaf 2025 niet meer één keer 385 euro kwijt bent als je naar het ziekenhuis moet. In plaats daarvan betaal je per behandeling in het ziekenhuis maximaal 150 euro aan verplicht eigen risico. Het totale eigen risico per jaar blijft gelijk, dus bij een tweede behandeling zou je dan nog een keer 150 euro betalen en bij de derde 85 euro (in totaal 385 euro). 

Op het eerste gezicht klinkt dit natuurlijk heel mooi, want het kan natuurlijk altijd een keer gebeuren dat je naar het ziekenhuis moet en het scheelt dan nogal of je meteen 385 euro eigen risico moet afrekenen of maar 150 euro. Dus mensen zullen bij een doorverwijzing van de huisarts eerder geneigd zijn om de eerste afspraak in het ziekenhuis te maken.

Zorg mijden verplaatst naar vervolgbehandeling

De keerzijde is echter dat als je een vervolgbehandeling in het ziekenhuis nodig hebt, je nog een keer 150 euro eigen risico betaalt. En zo'n vervolgbehandeling heb je al snel, want de 150 euro eigen risico geldt per DBC. Dit zijn codes waarmee ziekenhuizen de handelingen die ze verrichten kunnen declareren bij de zorgverzekeraars. Een diagnostische onderzoek en de benodigde operatie of behandeling hebben soms allebei al een eigen DBC. En dan hebben opnames in het ziekenhuis soms ook nog een eigen DBC.

De nieuwe plannen kunnen er dus toe leiden dat mensen wel voor een eerste onderzoek naar het ziekenhuis gaan, maar daar alsnog van afzien als blijkt dat ze daarna nog een operatie of behandeling nodig hebben.

Sterker nog, daar rekent de minister van Volksgezondheid, Ernst Kuipers, ook een beetje op. Want in de Kamerbrief die hij aan de Tweede Kamer stuurde staat dat er naar verwachting 317 miljoen euro aan zorgkosten wordt bespaard door het 'remgeldeffect' dat uitgaat van het feit dat mensen nu ook voor een tweede en/of derde behandeling in het ziekenhuis mogelijk een eigen risico moeten betalen.

Het probleem van zorg mijden wordt dus verplaatst naar een ander moment in het behandeltraject. Dat mensen 'afhaken' bij een vervolgbehandeling in het ziekenhuis is misschien nog wel ernstiger dan wanneer ze niet ingaan op een doorverwijzing van de huisarts. Want bij de tweede behandeling is vaak al een onderzoek geweest en heeft misschien zelfs al een medisch specialist in het ziekenhuis geoordeeld dat die behandeling echt nodig is.

Besparing voor verzekerden valt tegen

Wat schieten we dan wel op met die nieuwe plannen voor het eigen risico? Het kabinet verwacht dat van de ruim 18 miljoen zorgverzekerden in Nederland slechts 1 miljoen met de nieuwe plannen 100 euro of meer bespaart op het eigen risico. Een behoorlijke kleine winst dus.

Bovendien gaat dit plan er nog steeds vanuit dat er mensen zijn die 'voor hun lol' zorg gebruiken, wat natuurlijk onzin is. Wel is een feit dat er in Nederland veel zorg wordt geboden die niet effectief of overbodig is, maar dat lijkt me een probleem wat tussen de overheid, zorgverleners en de zorgverzekeraars moeten worden opgelost. Niet via de portemonnee van de patiënt.