Liever een gekozen president, die is niet monddood en onschendbaar
Die Harry & Meghan-documentaire was de druppel. Alle dramatische documentaires over Lady Di had ik opgezogen. Niet alleen de beste, maar juist ook de pulp. King Henry VIII en zijn onthoofde vrouwen fascineerden mij mateloos en binnen eigen landsgrenzen heb ik de lijvige biografieën over Koninginnen Wilhelmina, Juliana én Beatrix gelezen.
Daarom komt mijn stelling misschien als een verrassing, maar van mij mogen die Europese koningshuizen nu wel worden opgeheven. Een monarchie als staatsvorm is hartstikke belegen en bovendien schadelijk voor alle betrokkenen.
Reikhalzend keek ik uit naar die veelbesproken Netflix-docu over The Duke & Duchess of Sussex. Roddels, drama en niet eerder onthulde geheimen. Live-wraak van Harry & Meghan: gegarandeerd smullen! Na zes lange afleveringen, geen voldaan gevoel. Wel wee en akelig. Het gepresenteerde liefdesverhaal was mierzoet en kwam onoprecht over. Een vooropgezet plan dat werd beloond door Netflix met een vet contract voor miljoenen euro's. Meghan die lijkt vol te houden dat ze nooit echt van het Britse koningshuis had gehoord voordat zij haar witte trouwjapon aantrok. Geloof je het zelf? Het resultaat is langdradig en hagiografisch. Dus dat de documentaire kritiek krijgt, vind ik wel begrijpelijk.
Maar zoals vaker gebeurt, slaan die criticasters door. Mensen lijken te vergeten dat het hier gaat om een getraumatiseerd stel dat heeft geleden onder een ongekende mediastorm. Vooral Meghan en haar moeder werden overladen met haatdragende en soms racistische troep. Steun van de koninklijke familie hoefden ze niet te verwachten. Suck it up, was het antwoord, dit hoort er nou eenmaal bij.
En zo werd na Diana opnieuw een persoon vermorzeld in de verstikkende bankschroef van het Britse koningshuis en de roddelpers. Die koninklijke familie heeft nogal wat privileges, maar in ruil daarvoor hebben ze hun recht op privacy moeten opgeven; een schadelijk contract, waaraan de Britse bevolking meewerkt. One The Sun of The Daily Mail at a time.
Na drie lange uren die ik nooit meer terugkrijg, kon de tv eindelijk uit. En direct dacht ik aan ons eigen koningshuis. Want dat komt er ook nogal bekaaid af, of niet? Zoveel verschillen zijn er niet met onze buren. Een kroonprinses die hevig wordt bedreigd door de coke-maffia; op kamers gaan kan ze op haar buik schrijven. In plaats daarvan, verblijft ze als een soort Haagse Rapunzel in het paleis van haar ouders. En ook zij wordt – net als haar Britse broeders en zusters – getrakteerd op beledigingen van de pers en dolle reaguurders op social media.
Amalia mag niets terugzeggen. Dat gaat een 19-jarige vrouw vast niet in de koude kleren zitten. Zij koos deze rol niet. Voor haar geen zelfbeschikking. Zeggen dat Amalia weet waar ze aan begint en anders 1-2-3 afstand kan doen van de troon, is wel heel makkelijk gedacht.
Daarnaast is de steun voor onze Eerste Familie nooit zo laag geweest als nu. En ik begrijp wel waarom: op vakantie gaan op een dik jacht, terwijl wij allemaal coronahuisarrest hadden. Multimiljonairs die ieder jaar hogere salarissen en vergoedingen eisen. En die nog krijgen ook, zonder enige echte discussie. Financieel voordeel tot en met, maar geen inkomstenbelasting, huur of personeelskosten, dat begint te wringen. De koning en koningin lijken het gevoel met 'hun volk' – dat de verwarming deze winter niet eens durft aan te zetten – behoorlijk kwijt te zijn.
En dus wegen de voordelen van zo'n duur instituut allang niet meer op tegen de nadelen. Dat het koningshuis voor eenheid zorgt is wat mij betreft een grijsgedraaide plaat. Voor het voordeel aan de onderhandelingstafel, is weinig bewijs. Een staatshoofd aanwijzen via erfopvolging, over nepotisme gesproken. Dat is onverenigbaar met het gelijkheidsbeginsel. Dan liever een gekozen president, die is niet monddood en onschendbaar en kan tenminste ter verantwoording worden geroepen.
Laten we wel wezen: we kunnen de Oranjes hun rupsje-nooit-genoeg-gedrag niet eens kwalijk nemen; die monarchie hebben we zelf gecreëerd en eeuwenlang in stand gehouden. Andere landen om ons heen zijn wel volwassen geworden, waar wij achterblijven. Wij hebben zelf een Koning aangewezen, verwijt hem dan niet dat hij zich zo gedraagt. En hoewel de schoen aan twee kanten wringt, kan een koningshuis niet eisen dat de vrije pers in een democratie aan banden wordt gelegd.
Kortom: alleen wijzelf kunnen ons bevrijden uit deze wederzijdse gijzeling. Op naar Den Haag om de Grondwet te wijzigen en lang leve de republiek! Geef Amalia een vlecht om te ontsnappen uit haar gouden torentje. Dan kan zij ook gewoon op kamers.