Waarom Duitsland kiest voor gas voor een beter klimaat
De nieuwe Duitse coalitie van de SPD, FDP en Die Grünen oogst veel lof met haar ambitieuze klimaatdoelen. Maar wie de plannen goed leest, ziet dat niet hernieuwbare energie de hoofdrol opeist de komende jaren, maar aardgas. Dit lijkt een onlogisch verhaal voor de leek, maar dat is het niet.
In 2045 moet Duitsland klimaatneutraal zijn. Vijf jaar eerder dan tot nu toe gepland. De coalitie wil daarom kijken of de vervuilende kolencentrales al in 2030 kunnen sluiten, acht jaar vroeger dan in het oorspronkelijke schema. Hierdoor kan het land in de toekomst echter wel minder elektriciteit opwekken. Elektriciteit die de Duitsers hard nodig gaan hebben. De coalitie heeft namelijk afgesproken dat er tegen 2030 vijftien miljoen elektrische auto’s op de weg moeten rijden. Die moeten allemaal worden opgeladen.
Bovendien staat er in de plannen dat Duitsland op grote schaal groene brandstof gaat produceren. De coalitie heeft daarom de doelstelling voor de productiecapaciteit van groene waterstof verdubbeld van 5 naar 10 GW in 2030. Momenteel is productiecapaciteit nihil. De productie van groene waterstof kost enorm veel groene stroom.
De verwachting is dan ook dat de vraag naar stroom in 2030 flink zal zijn toegenomen. Ongeveer 20 tot 30 procent meer ten opzichte van nu. Tegelijkertijd moet ook nog eens het aandeel groene stroom worden verdubbeld van 40 naar 80 procent in 2030. De Duitsers zullen dus als de bliksem hernieuwbare stroombronnen uit de grond moeten stampen. Volgens voorzichtige inschattingen komt het erop neer dat ze elk jaar zon 25 GW aan zonne- en windenergie moeten bijbouwen. Dat is meer dan wat er in 2020 in heel Nederland beschikbaar was aan hernieuwbaar opgesteld vermogen op land en zee.
Dat is an sich al een enorme opgave, maar het echte probleem is de leveringszekerheid. Je kunt er niet op rekenen dat de zon elke dag schijnt en de wind elke dag waait. Ook moet er voldoende regelbaar vermogen achter de hand zijn om tussentijdse pieken in de stroomvraag op te vangen. Zolang we geen oplossing hebben gevonden voor grootschalige opslag van groene energie, moet er dus een back-up zijn om de stroomtoevoer te garanderen.
Maar hoe dan? De plannen van de coalitie zijn hier glashelder over. "Aardgas is onmisbaar voor een overgangsperiode" staat in het coalitieakkoord. "De voor de leveringszekerheid noodzakelijke gascentrales moeten zo worden gebouwd, dat ze kunnen switchen naar klimaatneutrale gassen (waterstof-ready)".
Met andere woorden, de Duitsers gaan leunen op aardgas en moeten naast zonneweides en windmolenparken nu dus ook als de bliksem aardgascentrales gaan bouwen. Daar komt bij dat deze centrales ook mogen draaien op blauwe waterstof in plaats van groene, wanneer aardgas wordt uitgefaseerd. Daartoe zal de Duitse regering de regelgeving aanpassen. Blauwe waterstof is waterstof gemaakt van aardgas waarbij de CO2 wordt afgevangen.
Waar wij dus aarzelend van het aardgas af gaan om de energietransitie te kunnen realiseren, gaan de Duitsers juist als de wiedeweerga het aardgas op om de energietransitie te kunnen versnellen. Raar maar waar. Het laat zien hoe complex de energietransitie is, en dat de logica voor de leek vaak ver te zoeken lijkt.