Ik wil volledig geautomatiseerd worden
Automatisering, oftewel gebruik van technologie om arbeidskracht te vervangen, wordt eng gevonden. Dat concludeer ik als ik een snel onderzoekje doe.
Ik kijk dan in verschillende talen op verschillende social media en in krantenartikelen hoe vaak woorden als 'automatisering' en 'robots' worden gecombineerd met woorden als 'bedreiging' en 'baanverlies'.
Dat zet ik af tegen hoe vaak een combinatie met positieve woorden gemaakt wordt, en tegen hoe vaak andere economische trends met negatieve en positieve woorden gecombineerd worden. Ik kijk ook even naar de trends en zet die in Excel.
De conclusie: in 75 tot 85 procent van de (social) media-uitingen is automatisering iets negatiefs. Dat is een stuk negatiever dan andere economische verschijnselen. Er is een heel licht dalende trend.
Waarschijnlijk zijn er mensen die dit onderzoekje beter doen. Een gespecialiseerde data-wizard die kan programmeren in Python zal misschien concluderen dat het om 78-81 procent gaat en dat er geen dalende trend is.
Maar uiteindelijk heb je hier geen mensen meer voor nodig en kan het scrapen van woorden uit (social) media, het sentiment uitrekenen en een trend analyseren natuurlijk door technologie worden overgenomen.
De bankeconoom wordt dus verslagen door de data-analist, die weer zijn of haar meerdere moet erkennen in zelfstandig werkende technologie. Zo werkt automatisering op meer plekken: werknemers die weinig met technologie werken, worden vervangen door werknemers die met meer technologie werken. Als opstapje naar technologie die zonder werknemers werkt.
Sommige beroepen – managers en consultants – zijn in staat om zichzelf in stand te houden ondanks dat ze geen toegevoegde waarde leveren. Maar dat is niet iedereen gegund. Veel beroepen verdwijnen.
Schrale troost voor de data-analist en voor mij: wij hebben een mening. En in de hoedanigheid van bijvoorbeeld kiezer, consument of vakbondslid kunnen wij macht uitoefenen in economie en samenleving. Dit is het element waarmee wij automatisering wel degelijk een verrijkend en positief verschijnsel kunnen maken.
Stel je maar eens voor dat we de economie zo inrichten dat automatisering een proces is dat plaatsvindt binnen bepaalde randvoorwaarden. Zoals een vermogens- en inkomensongelijkheid die op een niveau zit waar de meeste mensen achter kunnen staan. En denk eens aan volledige werkgelegenheid als randvoorwaarde: werkgevers concurreren om werkzoekenden in plaats van andersom.
Dat is natuurlijk onmogelijk, denk je dan in een eerste reflex: door automatisering verdwijnen banen en bij volledige werkgelegenheid zijn er juist meer banen! Die twee gaan niet samen.
Maar ze gaan wel samen als we de materiële welvaart die automatisering oplevert anders inzetten. Automatisering creëert namelijk toegevoegde waarde terwijl het minder kost dan arbeid. Deze extra welvaart kunnen we inzetten voor de loonkosten van banen die nu nog niet bestaan.
Elke docent krijgt een onderwijsassistent. Meer banen in zowel verpleeghuizen als thuiszorg. Beveiligers in het openbaar vervoer. Meer onderzoekers aan universiteiten. Elk Tweede Kamerlid vijf fulltime medewerkers.
De resultaten: beter onderwijs met aandacht voor elke leerling. Waardig oud worden op een plek die je zelf kiest. Veilig reizen en veilig je werk doen. Versnelling van kennis, debat en innovatie. Betere democratische controle.
Zo bekeken kan automatisering niet snel genoeg gaan. Binnen de juiste randvoorwaarden word je zelf niet overbodig – alleen je achterhaalde functie wordt dat.
* Deze column is geschreven met behulp van Artificial Intelligence