Hip deelconcept? Veredelde studentenkamer zul je bedoelen
Clubhouse Boompjes is de naam van twee nieuwe woontorens aan de Nieuwe Maas in Rotterdam. De woontorens moeten nog gebouwd worden – ze worden naar verwachting pas in 2024 opgeleverd – maar riepen op sociale media al flink wat verontwaardiging op.
Als ik de projectwebsite bezoek, snap ik wel waarom. In dikgedrukte letters schreeuwt de slogan 'Sharing the new way of living' mij toe. Delen staat centraal in deze nieuwe flats, want 'delen is het nieuwe vermenigvuldigen' aldus de projectontwikkelaar.
In deze torens ben je niet gewoon een bewoner, maar een 'Clubhouse-member' die kan genieten van 'allerlei privileges'. Zoek je een werkplek? Dan kun je in de lobby gaan zitten. Wil je indruk maken op je vrienden of date? Dan kun je als toekomstige bewoner gebruik maken van de deel-Audi, waarvoor je overigens gewoon moet betalen. Niet bepaald indrukwekkend, maar dat terzijde.
Het deelconcept beperkt zich echter niet tot vervoer, werkruimte of sportfaciliteiten voor de bewoners, maar dringt door tot achter de voordeur. De woontorens zullen namelijk voor een groot deel bestaan uit deelappartementen.
Nu is er in principe niets mis met het delen van woonruimte, maar zoals zo vaak gaat het hier om niet veel meer dan veredelde studentenkamers die vermomd als hip deelconcept voor de hoofdprijs over de toonbank gaan: 1000 euro per maand. Je betaalt dan wel veel, maar je krijgt er ook erg weinig voor terug.
Vooral jongvolwassenen zijn bij gebrek aan betere alternatieven aangewezen op dure woonconcepten als deze, of ze nou behoefte hebben aan die deel-Audi of niet. Hun gedwongen woonvraag zal vervolgens gebruikt worden om de behoefte aan en het succes van zulke dure deelconcepten te 'bewijzen'.
Peperdure deelconcepten zijn alleen niet zozeer de oplossing voor de huidige wooncrisis, als wel een uitwas daarvan.
Voor jongeren fungeert de woningmarkt als een ongelijkheidsmachine. Jongeren met een hoog inkomen of vermogende ouders zijn in de regel nog in staat een woning te kopen. Daar profiteren zij van relatief lage woonlasten en bouwen zij vermogen op. Dat vermogen kunnen zij aanwenden om vervolgstappen op de woningmarkt te maken, bijvoorbeeld om te verhuizen naar een grotere gezinswoning. Vooral onder jongeren met een lager of middeninkomen is de kans om een woning te kopen de afgelopen jaren daarentegen flink gekelderd.
Voor hen zijn de alternatieven schaars. In de particuliere huursector zijn jongvolwassenen gemiddeld genomen bijna de helft van hun inkomen kwijt aan de maandelijkse huur. Bovendien huren zij steeds vaker in onzekerheid, sinds de landelijke regering in 2016 tijdelijke huurcontracten op grote schaal mogelijk maakte.
Andere jongeren wonen noodgedwongen bij hun ouders. Tussen 2010 en 2020 nam het aantal thuiswonende twintigers met 30 procent toe – het gaat dan om 194.000 individuen – terwijl het aantal uitwonende leeftijdsgenoten nagenoeg gelijk bleef. Voor hen tekent een uitgesteld zich af.
De politieke verleiding is vervolgens groot om jongeren extra te steunen bij de aankoop van een woning. Zo stelde Lilianne Ploumen (PvdA) onlangs voor om starters tot 15.000 euro cadeau te doen bij aankoop van een nieuwbouwhuis.
Het plan kreeg terecht kritiek, want het is de standaard politieke reflex om meer olie op het vuur gooien. De injectie van extra kapitaal in een min of meer stabiele hoeveelheid woningen zal de prijzen doen oplopen. Niet de jonge woningzoekenden, maar de overwegend oudere woningbezitters profiteren. Zij zien hun vermogen in stenen groeien.
Jongvolwassenen help je uiteindelijk veel meer met het realiseren van betaalbare huurwoningen als aantrekkelijk alternatief voor de koopwoning. Zo jaag je hen niet de koopwoningmarkt op, maar zorg je voor gelijkere verhoudingen tussen kopers en huurders.
Dat gelijkere speelveld verhindert dat jongeren die net wel kunnen kopen – bijvoorbeeld omdat zij uit een rijk nest komen – een haast onoverbrugbare voorsprong kunnen opbouwen ten opzichte van diegenen die net niet kunnen kopen.
Het realiseren van aantrekkelijke huuralternatieven is echter heel iets anders dan het tegen woekerprijzen verhuren van studentenkamers inclusief huur-Audi. Het dichten van de woonkloof vraagt om investeringen in werkelijk betaalbare huisvesting. Iets om volgende week bij de stembus rekening mee te houden.