China zet opnieuw stappen naar meer financiële macht. Het land komt met een eigen digitale munt om zo haar grip te vergroten op haar eigen burgers en het buitenlandse betalingsverkeer. Hopelijk ziet Europa dit als een wake-up call, zo stelt Rabo-econoom Wim Boonstra in deze gastcolumn.
Nog niet zo lang geleden betaalden de Chinezen nog vrijwel alles met contant geld. Maar inmiddels loopt het land voorop en betalen vrijwel alle Chinezen met een bankpas of een app.
Twee relatief jonge betaaldiensten, WeChat en Alipay, hebben samen een marktaandeel van ruim 90 procent in het Chinese betalingsverkeer. De Chinese centrale bank wil voorkomen dat deze bedrijven het betalingsverkeer helemaal overnemen.
Big brother
Daarom start de centrale bank nu een proef met een digitale munt: de DCEP (Digital Currency Electronic Payments). De munt, een digitale vorm van het renminbi-bankbiljet, moet de positie van de centrale bank in het betalingsverkeer versterken. En inwoners van de armere landelijke gebieden van China kunnen dankzij de munt volwaardig toegang krijgen tot financiële dienstverlening.
Klinkt nobel, maar er zit een adder onder het gras. Want de centrale bank kan straks meekijken met al die transacties. Dit is volgens de bank noodzakelijk om illegale transacties beter te kunnen opsporen. Maar dit betekent ook dat dankzij de nieuwe digitale munt de Chinese overheid vrijwel volledig inzicht krijgt in het betaalgedrag van individuen, waardoor zij nog meer grip krijgt op het gedrag van de bevolking.
Dominantie in betalingsverkeer
De Chinese ambities reiken nog verder. Zo is het gebruik van de renminbi in het internationale betalingsverkeer (onder meer bij handel en investeringen) relatief klein, zeker vergeleken met de dollar en de euro. China hoopt dat de renminbi ooit de dollar opvolgt als belangrijkste internationale munt. De DCEP, die digitale munt, kan hierbij een rol spelen.
China ziet bijvoorbeeld graag dat Afrikaanse landen in hun handel met China de DCEP gaan gebruiken. Het nieuwste model van de Huawei smartphone bevat 'toevallig' al een app waarmee straks, los van de aanwezigheid van internet, in de digitale munt kan worden betaald. Bovendien is Huawei nu al de belangrijkste telecomprovider in Afrika.
Stap naar meer macht
Maar China zal ook aanmoedigen dat de DCEP straks niet alleen wordt gebruikt in de handel tussen China en Afrikaanse landen, maar dat ook de intra-Afrikaanse handel deels in die digitale munt wordt afgewikkeld. Hieruit blijkt meteen dat de Chinese overheid aan de ene kant heel strak grip op het binnenlandse betalingsverkeer wil houden en er anderzijds zich wil mengen in het betalingsverkeer in andere landen.
Als de Chinese proef met de digitale munt succesvol is, kan dit een belangrijke stap zijn in het vergroten van de Chinese invloed in binnen- én buitenland. Dan komt een scenario waarin steeds meer bedrijven in Afrika de digitale renminbi gebruiken voor grensoverschrijdende en zelfs binnenlandse transacties dichterbij.
Meer argwaan
In Westerse landen zal iets dergelijks waarschijnlijk niet zo snel gebeuren. Daar neemt de argwaan ten opzichte van Chinese technologie inmiddels snel toe. Maar als de DCEP breed wordt omarmd kan de renminbi de euro als betaalmiddel in Afrika zomaar eens voorbijstreven.
Zover is het natuurlijk nog niet. Maar wellicht is de Chinese digitale munt wel een wake-up call die de Europese beleidsmakers ertoe aanzet om eindelijk eens serieus werk te maken van versterking van de internationale rol van de euro. Voor het te laat is.
