Wim Smits (67) werkte 50 jaar voor dezelfde werkgever. Hoe bijzonder is dat eigenlijk? "Mensen denken te makkelijk dat we aan de lopende band van baan wisselen."
Als 17-jarig broekie kwam Smits terecht bij Verhoeven grondverzetmachines (lees: bulldozers en graafmachines) in Maarheeze.
Sleutelen aan machines
Hij maakte kennis en werd direct aan het werk gezet. "Kettingen schroeven, daar begon je mee." Toen hij dat onder de knie had, werden zijn werkzaamheden steeds verder uitgebreid. "Dan ben je weer een paar jaar verder en mocht je gaan sleutelen aan motoren en transmissies."
In 1983 werkte hij tien jaar bij Verhoeven en begonnen ze met de verkoop van Komatsu-bouwmachines. Vanaf dat moment was Smits servicemonteur. "Altijd op pad, in de begintijd ook elke zaterdag. In de oogsttijd werd je geregeld 's nachts opgeroepen – als er dan een onderdeel kapot was, lag het hele proces stil ."
Langer doorwerken
Minimaal 30 of 40 jaar in dienst zijn bij dezelfde werkgever, dat komt best vaak voor, zegt Paul de Beer, hoogleraar Arbeidsverhoudingen aan de Universiteit van Amsterdam. "50 jaar is wel extreem." Toch neemt het aantal gouden jubilarissen niet opeens af, zegt hij. "Vroeger begonnen we eerder met werken, maar tegenwoordig werken we langer door."
Zeker nu de AOW-leeftijd steeds verder omhooggaat, ziet ook Andries de Grip, hoogleraar Arbeidsmarkt en scholing aan de Universiteit Maastricht. "Vijftien jaar geleden gingen we nog rond onze zestigste verjaardag met pensioen."
Mensen denken te makkelijk dat we in ons werkende leven aan de lopende band van baan wisselen, vindt De Grip. "Er is een substantiële groep die best lange dienstverbanden kent. In het onderwijs bijvoorbeeld, waar de prikkel om van werkgever te veranderen heel klein is omdat de lonen overal nagenoeg hetzelfde zijn."
Laatste baanwissel rond je 40ste
Andere redenen kunnen ook meewegen. Als je bijvoorbeeld werk in een heel specifieke sector hebt, zoals de elektrotechniek, is er weinig reden om van baan te wisselen. 'Gewone' redenen komen ook vaak genoeg voor, zegt De Grip. "Dat je lekker dicht bij je werk woont, dat je collega's heel leuk zijn."
Mensen blijven dus langer aan het werk en ze veranderen niet opeens op hun 55 of 60ste van baan, zien beide hoogleraren: ze blijven gewoon langer bij dezelfde werkgever. "Rond hun 40e veranderen de meeste mensen voor het laatst van baan", zegt De Beer.
Smits deed dat niet, ook al veranderde zijn werk wel heel erg in die 50 jaar tijd. "Vroeger was het veel meer sleutelwerk. Zwaarder ook, veel zwaarder." Sinds zijn werkgever na ruim 30 jaar Komatsu verkocht te hebben overstapte op Takeuchi-machines, werken de monteurs veel meer met laptops en andere elektronische apparatuur om storingen op te sporen en gegevens af te lezen.
Storingen oplossen
"Op de eerste machines zaten misschien 5 knoppen", zegt Smits. "Tegenwoordig heb je enorme boeken met complete schema's om storingen op te lossen. Dat moet allemaal op de computer, waar ik niet zo'n held mee ben. Maar andere collega's van mijn leeftijd hadden daar nog meer moeite mee."
Mechanisch sleutelen zal wel altijd zijn hart houden. "Een transmissie van Caterpillar repareer ik bij wijze van spreken met mijn ogen dicht."
Dat ons werk minder fysiek wordt, vergroot de mogelijkheden om het langer vol te houden, zegt De Beer. "Nu is het meer een kwestie van het mentaal uithouden. Is je werk niet te emotioneel belastend?"
Of te saai? Daar ontwikkelen veel mensen manieren voor om ermee om te gaan, zegt De Grip. We focussen op de vakantie, of het fijne inkomen dat bij je functie hoort. Plus, de manier waaróp we werken is de afgelopen jaren ontzettend veranderd. "Jouw functie is nu al zo anders dan tien jaar geleden. Werk heeft heel vaak gewoon een leuke dynamiek."
Nooit gemopperd
Smits kan erover meepraten. Er is altijd wel een dag dat je minder zin hebt, een dag dat je werk moeilijker is, vindt hij. "Maar tegen klanten, mijn vrouw, mijn broers en zussen zeg ik: ik kan niet zeggen dat ik 10 dagen met tegenzin naar mijn werk ben gegaan."
"Hij heeft nooit gemopperd", roept zijn vrouw op de achtergrond.
Er is dan ook niks mis met 50 jaar bij dezelfde werkgever blijven, daar is Smits stellig in. "Als iemand ergens op zijn pad zit, en dat die jaren vol kan houden, waarom niet? Ik heb ook ups en downs gehad, maar ik heb er helemaal geen spijt van."
