Als je nu iets wilt betalen dan kun je dat contant doen, of het geld overmaken, digitaal betalen dus. Maar over een paar jaar heb je mogelijk nóg een mogelijkheid: betalen met de digitale euro, alhoewel de Nederlandse banken hun bedenkingen hebben.
We betalen steeds minder vaak contant, niet alleen in Nederland, maar ook in andere Europese landen. In 2022 had ruim de helft van de consumenten in Europa voorkeur voor digitaal betalen, terwijl slechts 22 procent liever contant afrekende, aldus de Europese Commissie.
Maar één systeem om te betalen heb je nog niet in Europa, mede omdat winkels je soms alleen contant laten betalen, of juist niet met biljetten of munten.
Afhankelijk van Amerikaanse bedrijven
Een handig systeem als Ideal heb je alleen in Nederland. En je kunt proberen te betalen met een credit card, maar niet elke winkel in, zeg, Griekenland of Frankrijk accepteert deze. Verder komen creditcardmaatschappijen Visa en Mastercard niet uit Europa, maar uit de VS.
In theorie zou de president van de VS kunnen besluiten dat wij in Europa niet meer zou kunnen betalen, zegt Teunis Brosens, expert in digitale valuta bij ING.
Ook voor PayPal en ApplePay geldt dat ze niet uit Europa komen, maar Amerikaans zijn.
En big tech bedrijf Facebook kwam een aantal jaren geleden met het plan voor een eigen munt, de Libra, later Diem geheten. Maar ook Facebook komt uit de VS en wil je dat het betalingsverkeer deels via een techbedrijf loopt?
Cryptomunten lijken ook niet de oplossing, want hun waarde kan fors op- en neer gaan. Zelfs stablecoins, zoals Terra USD, doen hun naam geen eer aan.
Commerciële bank kan failliet
Verder wordt contant geld uitgegeven door de centrale bank, bij ons is dat de ECB. Met een bankbiljet in je handen heb je in feite een vordering op de centrale bank en die kan niet failliet gaan. Dat in tegenstelling tot commerciële banken en juist van hen zijn wel afhankelijker geworden, sinds we meer digitaal bankieren.
Als je geld bij een commerciële bank staat, dan kan je dat geld kwijtraken in het geval zo'n bank ten onder gaat. In de praktijk valt dat mee, vanwege het depositogarantiestelsel. Maar banken zijn vaak zo groot geworden, dat ze niet failliet mogen gaan, waardoor ze, in geval van grote problemen, zullen moeten worden gered door de belastingbetaler.
Wallet
De digitale euro moet uitkomst bieden, leggen ambtenaren van de Europese Commissie uit in een technische briefing over het voorstel voor de juridische basis van de digitale euro.
Het is overigens nog niet zeker dat die er ook komt. Die beslissing is aan de Europese Centrale Bank (ECB). Maar de Europese Commissie komt in ieder geval met een wetsvoorstel, dat introductie in ieder geval mogelijk maakt.
Je kunt dan een soort digitale wallet downloaden en daar een bepaald bedrag op zetten. Met dat geld kun je dan betalen bij de groenteboer of in de supermarkt.
Max 3000 euro
Het bedrag dat je op die wallet kunt zetten is overigens beperkt, gedacht wordt aan 3000 euro. Daarop krijg je geen rente. Voordeel van zo'n wallet is dat je er geen rekening bij een commerciële bank voor hoeft te hebben.
Dus de circa vier miljoen inwoners van de eurozone zonder bankrekening kunnen dan ook de digitale euro gaan gebruiken.
En betalen kan ook offline, zodat je als er geen internetverbinding is, je toch kunt betalen.
'Zorgen over privacy ongegrond'
Zorgen over privacy zijn niet gegrond, aldus de Europese Commissie. De ECB heeft namelijk geen toegang tot data over wie er betaalt en waarvoor wordt betaald.
En consumenten hoeven ook niet bang te zijn dat in de software is geprogrammeerd dat je bepaalde producten, zoals sigaretten of alcohol, er niet betalen, aldus de Commissie. "Dat is wettelijk ook niet eens toegestaan."
'Halfbakken'
Maar niet iedereen is even enthousiast. "Halfbakken", noemt europarlementariër Paul Tang de voorstellen. Dat geldt wat hem betreft voor de maximaal 3000 euro die je dan op een digitale wallet zou mogen aanhouden. En liever zou hij een wallet hebben waarmee je ook kunt sparen.
Ook de commerciële banken hebben hun bedenkingen, alhoewel de Europese Commissie niet verwacht dat veel consumenten hun rekening bij een gewone bank zullen stop zetten. De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) vindt dat nog veel onduidelijk is over de rol van banken bij mogelijke introductie van de digitale euro. De banken zien de introductie van de digitale euro als een 'fundamentele verandering van het huidige geldstelsel' en ze vragen zich af wie de kosten van de digitale munt moet gaan betalen.
Consumenten, banken, bedrijven en de ECB hebben overigens nog jaren om zich voor te bereiden. De digitale euro zal er op zijn vroegst in 2028 zijn, aldus de Europese Commissie.
In deze video zie je dat als aan bepaalde voorwaarden niet wordt voldaan, Nederland niet instemt met de digitale euro
