De adviesprijs van een liter diesel is nu 1,82 euro. Dat is het laagste niveau sinds eind januari vorig jaar. En dat ondanks de EU-boycot van Russische diesel die sinds begin deze maand van kracht is. De relatief lage prijs komt mede doordat de voorraden de laatste tijd flink zijn aangevuld. Maar als die voorraden slinken, dan zal de prijs weer kunnen stijgen, denken experts.
Eind januari was de adviesprijs voor een liter diesel nog 1,96 euro en eind oktober nog bijna 2,28 euro, blijkt uit een overzicht van United Consumers, dat de brandstoffenprijzen bijhoudt.
Nu ben je dus een stuk goedkoper uit. De adviesprijs van diesel was niet zo laag sinds 26 januari 2022, aldus Derk Foolen van United Consumers.
EU-boycot
Dat is opvallend, want per 5 februari mogen ook geen diesel, kerosine en andere producten meer verscheept worden uit Rusland naar de EU. Dat is een van de sancties als reactie op de Russische inval in Oekraïne.
Rusland was een belangrijk exportland van diesel voor ons. Zo'n 30 procent van de diesel die in de Nederlandse en Belgische zeehavens werd aangevoerd kwam uit Rusland. Minder toevoer van diesel betekent een hogere prijs aan de pomp, zou je zeggen. En dat is ook wat experts begin deze maand verwachtten.
Vooruitgelopen op boycot
Maar de markt had al voorgesorteerd op de EU-boycot, legt Lucia van Geuns, energie-expert van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS), uit. "In december en januari is er gehamsterd. Daarbij is er de laatste tijd ook meer ruwe olie ingevoerd uit andere landen dan Rusland om daarvan in raffinaderijen, in bijvoorbeeld Rotterdam, weer onder meer diesel te maken."
In de weken vóórdat de boycot van Russische olieproducten inging, voerden we in de zogeheten ARA-regio (Amsterdam, Rotterdam en Antwerpen) per week tussen de 200.000 en 400.000 ton aan diesel in, maar in de week tot 5 februari steeg dat tot 1 miljoen ton per week, aldus Lars van Wageningen, een analist van Insights Global, een marktonderzoeks- en adviesbureau voor de energie-industrie.
"In de tussentijd zijn er alternatieven gevonden voor Russische diesel", zegt Van Geuns. "Zo halen we diesel uit onder meer Turkije, het Midden-Oosten en India." Van Wageningen beaamt dat: deze maand, na 5 februari, komt er daardoor nog altijd 500.000 tot 600.000 ton diesel per week binnen", zegt hij.
'Chinese en Indiase' diesel
Inderdaad komt ook meer diesel uit landen als India, China en Turkije, aldus Erik Klooster, directeur van de Vereniging Nederlandse Petroleum Industrie (VNPI). Rusland moet vanwege de boycot van ruwe olie ergens met de opgepompte olie naartoe, en dat gaat vaak naar die landen. Daar wordt er diesel van gemaakt en geëxporteerd naar onder meer Europa, zegt Klooster.
Van ruwe olie is wel na te gaan waar het vandaan komt, maar als de olie eenmaal is verwerkt tot bijvoorbeeld diesel, dan kun je daar niet meer achterkomen, zegt Van Wageningen.
Blijft aanvoer voldoende?
Er is dus nog altijd voldoende diesel, maar het hangt af van de aanvoer in hoeverre de voorraden gaan slinken, denkt Van Wageningen. "En daar is nu nog moeilijk wat over te zeggen. Misschien zorgt de gedaalde prijs ervoor dat het aanbod minder hoog wordt. Het wordt dan immers financieel minder aantrekkelijk om van ruwe olie onder meer diesel te maken. Wel is dit wat voorbarig, want de marges voor raffinaderijen zijn momenteel nog erg gezond."
Daarbij kostte het zeven dagen om olie of olieproducten vanuit Rusland hier naartoe te brengen, aldus Van Wageningen. Maar vanuit India is dat 28 dagen. Je hebt dus vier keer zoveel tankers nodig om dezelfde hoeveelheid te vervoeren, en dat kan leiden tot hogere vrachttarieven en ook een hogere prijs, legt hij uit. Daarbij verwacht de IEA (Wereld Energie Agentschap) dat de vraag naar olie in 2023 licht zal toenemen, stipt Van Geuns aan.
'Prijs zal stijgen'
Het aanhouden van voorraden kost geld en de voorraden zullen dan ook de komende tijd deels verkocht worden, verwacht Paul van Selms, directeur van United Consumers.
Op kortere termijn is er nog genoeg diesel in voorraad en zal de prijs nog niet veel veranderen, verwacht Van Wageningen. "Maar later dit jaar, in het derde en vierde kwartaal, is de onzekerheid veel groter." De voorraden van diesel zullen de komende tijd wat gaan afnemen en dat zal de prijs mogelijk weer wat doen stijgen, denkt ook Van Geuns.
In deze video zie je hoe hard de sancties Rusland nu echt treffen:
