Met een app op je smartphone precies zien hoeveel energie je verbruikt en wat dat kost is tegenwoordig heel gewoon. Maar ruim 1 miljoen huishoudens kunnen dat niet. Zij hebben nog geen slimme meter. Hun meterstand wordt maar een keer per jaar opgenomen, terwijl de energietarieven veel vaker veranderen. Veel consumenten met een variabel tarief vrezen dat ze te veel gaan betalen.
In ons land hebben 7,6 miljoen huishoudens een slimme meter. Die staat in verbinding met de energieleverancier, die op ieder gewenst moment de meterstanden kan uitlezen. Bijvoorbeeld als het tarief verandert.
Bij huishoudens met een domme meter kan dit niet. Voor de energiecrisis was dat niet zo'n probleem. Maar de tarieven veranderen nu vier keer per jaar of zelfs elke maand. Bij klanten met een oude meter maakt de leverancier daarom een schatting om te bepalen wat er betaald moet worden.
Die schatting wordt gemaakt op basis van je historisch verbruik, de buitentemperatuur en wat een soortgelijk huishouden verbruikt.
Te weinig slimme meters
De energiebedrijven kijken bij klanten met een oude meter dus hoeveel ze in afgelopen jaren in een vergelijkbare periode verbruikten, om te bepalen hoeveel ze moeten betalen voor hun energie.
Tom van den Outenaar heeft al maanden geleden een slimme meter aangevraagd, maar zit nu nog met een domme meter en vraagt zich af of dat wel goed gaat. Hij huurt sinds een halfjaar een jarendertighuis. Hij vertrouwt niet dat de energiemaatschappij een goede schatting kan maken van zijn echte verbruik. Daarom fotografeert hij zijn meterstanden elke maand.
"Hoe gaan ze dat dan tussentijds monitoren. Want ik krijg wel elke drie maanden andere tarieven. Hoe weten ze nou welk tarief bij welk verbruik hoort?", vraagt hij zich af.
Tom is niet de enige die zich zorgen maakt. Ook Gabby van Uden wil graag een slimme meter om meer zekerheid te hebben. Maar netbeheerders kampen met een tekort aan materiaal en personeel waardoor er wachttijden ontstaan.
Consument betaalt misschien te veel
En dan is de meter van Gabby ook nog een bijzonder geval. "Het schijnt een hele oude meter te zijn. Daar moet een speciaal iemand voor komen. En ik moest maar afwachten." Maandelijks haar standen handmatig doorgeven kan wel, maar haar energiemaatschappij doet daar niks mee en blijft uitgaan van een schatting.
Dat is niet handig als je zoals Gabby een energieleverancier hebt die elke maand de tarieven aanpast, terwijl met zo'n oude meter de standen dus maar eens per jaar worden opgenomen,. Ze heeft nu geen idee tegen welk tarief ze energie gebruikt, "Dat vind ik niet kunnen", zegt ze.
Kamerlid Pieter Omtzigt maakt zich ook zorgen. ""Je mag toch eisen dat je als consument niet te veel betaalt bij zo'n hoge prijs. Mensen kunnen daardoor fors te veel betalen."
Verplicht meterstand opnemen
"Tot nu toe waren de tariefwijzigingen altijd een paar cent en per half jaar. En nu hebben we gezien dat die tarieven soms in een keer 30 tot 40 procent omhoog gaan. En dan maakt het nogal uit als je zuinig bent geweest in bijvoorbeeld de koude wintermaanden", zegt Omtzigt.
Hij wil dat energieleveranciers verplicht worden om vaker meterstanden op te nemen bij ouderwetse meters. In elk geval op 1 januari, als het prijsplafond ingaat zodat precies bepaald kan worden wat de overheid gaat meebetalen aan de energierekeningen.
Wat moet je doen als je een 'domme' energiemeter hebt?
- Wil je zeker zijn dat het tarief dat je betaalt ook klopt met je verbruik, maak dan iedere maand een foto met datum van je meter als bewijs.
- Maak ook een foto op 1 januari 2023, zodat je kunt controleren of je binnen of buiten het energieplafond gaat.
- Kijk of je bij jouw energiebedrijf de meterstand kunt doorgeven als een nieuw tarief ingaat.
- Controleer op je jaarnota of de tarieven kloppen bij je verbruik.
- Heb je het gevoel dat je afrekening niet klopt, dan kun je bezwaar maken bij je eigen energieleverancier. Stuur dan de foto's op als bewijsstuk.
- Kom je er niet uit met het energiebedrijf, stap dan naar de Geschillencommissie Energie. De overheid onderzoekt of er een tijdelijke commissie komt waar consumenten terecht kunnen met hun klachten over de uitvoering van het prijsplafond.
Energiebedrijven vinden schatting geen probleem
Energieleveranciers vinden het gebruik schatten van verbruik niet problematisch. Budget Energie, de maatschappij van Gabby, zegt in een reactie dat het schatten van verbruik op een 'verantwoorde en accurate' manier gebeurt.
"Uiteraard blijft het een schatting die toch wat af kan wijken van het werkelijke verbruik. Een eventuele afwijking zal soms voordelig en soms nadelig voor de klant zijn. Daarom adviseren we onze klanten ook altijd een slimme meter aan te vragen."
Energie-Nederland, de branchevereniging van energiebedrijven, ziet het probleem ook niet. Een woordvoerder wijst er wel op dat klanten zelf hun meterstanden kunnen doorgeven. "Echt nodig is het niet, want er wordt altijd een afrekening gemaakt op basis van wat daadwerkelijk wordt verbruikt. Hiervoor wordt altijd een meterstand gevraagd bij de klant."
Energiedirect, de leverancier van Tom, reageerde niet op een verzoek om commentaar.
