Al jaren braaf iedere maand een huur van 1500 euro aftikken, maar niet in aanmerking komen voor een hypotheek van 1000 euro: tienduizenden huishoudens hebben ermee te maken. Een uitbreiding van een eerdere proef, die slechts zes duurhuurders aan een koopwoning hielp, moet hier verandering in brengen.
Hypotheekverstrekkers Aegon, BLG Wonen (de Volksbank), Florius (ABN Amro) en ING, ondersteund door de Nationale Hypotheek Garantie (NHG) en Vereniging Eigen Huis, starten een proef om huurders met hoge woonlasten aan een koopwoning te helpen. Het gaat om huizen tot de NHG-grens van 355.000 euro.
De initiatiefnemers noemen het een 'maatschappelijk probleem'. Nederland telt zo'n 574.000 huishoudens met een vrijesectorwoning (vanaf 763 euro huur per maand). Ruim drie op de vijf, zo'n 350.000 huishoudens, besteedt zelfs meer dan een derde van hun nettoloon aan woonlasten en vallen daarmee in de categorie duurhuurder.
Tussen wal en schip
Deze groep valt nu tussen wal en schip: ze verdienen te veel voor een sociale huurwoning, maar komen door de strenge leeneisen niet in aanmerking voor een koophuis. "Daardoor zijn zij gedwongen te huren in de vrije sector waar de huur vaak hoger is dan de totale woonlasten van een koopwoning", zegt NHG-baas Carla Muters.
De huurders die de afgelopen drie jaar bewezen hebben dat ze netjes hun huur hebben betaald zonder schulden op te bouwen of in te teren op hun spaargeld kunnen nu een duurhuurhypotheek krijgen. De gezamenlijke proef loopt maximaal twee jaar met een max van duizend hypotheken. Zzp'ers en andere flexwerkers mogen ook meedoen.
Huurders die nu 1500 euro per maand betalen, kunnen niet zomaar ook 1500 euro aan hypotheeklasten opbrengen. Eigenaren van een koopwoning krijgen in tegenstelling tot huurders namelijk te maken met allerlei eigenaarskosten, zoals onroerendzaakbelasting, onderhoud en verzekeringen.
Wisselend succes
De speciale hypotheek voor duurhuurders is niet nieuw. BLG Wonen startte in 2019 al een pilot. Toen meldden ruim 1500 geïnteresseerden zich, van wie slechts zes daadwerkelijk de overstap naar een koophuis maakten. Meer dan helft van de aanmelders kwam niet in aanmerking vanwege te lage inkomens, schulden of een gebrek aan eigen geld.
BLG noemt dit een 'wisselend succes'. Positief noemt het bedrijf het feit dat de duurhuurproblematiek onderwerp van gesprek is geworden, maar de opbrengst valt tegen. Doordat nu ook andere hypotheekaanbieders meedoen, verwachten de betrokken partijen meer duurhuurders blij te kunnen maken. De vier hebben een marktaandeel van 28 procent.
Ook de deelname van NHG moet tot meer vraag leiden. Huizenkopers met NHG betalen minder hypotheekrente en hoeven zich geen zorgen te maken over een eventuele restschuld. "Dat is zeker voor starters ontzettend belangrijk", zegt BLG-directeur Frank Soede. "Op deze manier maken we echt verschil."
Olie op het vuur
De Vereniging Eigen Huis, die opkomt voor de belangen van (toekomstige) huizenbezitters, was bij de eerste pilot al enthousiast en haakt nu zelf ook aan. "Als dit initiatief door alle banken wordt overgenomen en gepromoot dan gaat het veel meer opleveren", zei woordvoerder Hans André de la Porte destijds tegen RTL Z.
Toch zal de nieuwe regeling niet opeens zorgen dat duurhuurders straks massaal een koophuis bezitten, tempert André de la Porte de verwachtingen. "Het is symptoombestrijding. We hebben een totaal ontwrichte woningmarkt, met een tekort aan 350.000 woningen. Daar heeft deze groep het meeste last van."
Ook klinkt er kritiek op de nieuwe hypotheekvorm, onder meer van de stadsgeograaf en RTL Z-columnist Cody Hochstenbach. "Werkelijk iedere expert vindt dit een slecht idee", schrijf hij op Twitter. "Niet de leennormen zijn hier het probleem, maar de hoge huren. Dit is typisch voorbeeld meer olie op het vuur gooien terwijl de boel al in de fik staat."
