In bijzondere omstandigheden moet het mogelijk zijn dat afgesproken loonstijgingen toch niet doorgaan, bijvoorbeeld in 'extreme' situaties.
Dat schrijven de werkgeversverenigingen AWVN, MKB-Nederland en VNO-NCW. Het voorstel is onderdeel van een breder pakket aan afspraken die de werkgevers willen maken met de werknemers.
Zij willen het cao-overleg in 2022 gebruiken om daarover te overleggen.
Corona
Een aspect van de voorstellen van de werkgevers is dat in extreme situaties, zoals afgelopen jaar met corona, het mogelijk moet zijn om loonsverhogingen niet te laten doorgaan, zelfs als ze wel zijn afgesproken in een cao.
Werkgevers zullen geen misbruik van de mogelijkheid maken om de cao-loonsverhogingen terug te draaien, verwacht Raymond Puts, directeur van AWVN in de uitzending van RTL Z. Dat is juist omdat er vooraf afspraken zijn gemaakt over omstandigheden die je niet kunt voorzien, denkt hij.
Betere voorwaarden als het goed gaat
Keerzijde van de medaille is dat het ook de andere kant op kan werken, aldus de werkgevers. Daardoor zouden werknemers in goede tijden juist meer moeten krijgen.
"De afgelopen tijd zijn er loonsverhogingen van rond de 2,5 procent afgesproken, dat is een keurige ontwikkeling. Maar in bedrijven waar het echt goed gaat, zou het heel mooi zijn als degenen die er werken meeprofiteren, met een hoger loon en een deel van de winst", aldus Puts.
Hij is niet bang voor een flipperkasteffect, waarbij loonsverlagingen en meevallers voor de werkenden elkaar snel afwisselen. Het moet echt duidelijk zijn dat het niet goed in een bedrijf als loonsverhogingen niet doorgaan, vindt Puts.
Krapte op de arbeidsmarkt
De werkgevers willen in de huidige tijd van krapte op de arbeidsmarkt maatregelen om deze tegen te gaan. Zo willen ze werk aantrekkelijker maken, voor het huidige en het nieuwe personeel. Daarbij gaat het overigens niet alleen om meer loon.
De werkgevers willen onder meer de werk-privébalans verbeteren, door meer in te zetten op hybride werken en kinderopvang, en meer mogelijkheden bieden voor leren en ontwikkelen.
Nu kampen negen van de tien werkgevers met personeelstekorten en ze verwachten dat die aanblijven of toenemen in 2022, aldus de werkgevers.
FNV niet enthousiast
Vakbond FNV reageert verbolgen op de ideeën. "We zien te vaak dat werkgevers misbruik maken van een crisis of een dipje in de bedrijfsvoering door structureel in te willen grijpen in de arbeidsvoorwaarden", zegt FNV-vicevoorzitter Zakaria Boufangacha in een toelichting tegen persbureau ANP.
"Dat mensen hun eerlijk verdiende loonsverhoging moeten inleveren als het even minder gaat met het bedrijf, is ronduit asociaal, symboolpolitiek en tekenend voor de verharde opstelling van werkgevers aan de cao-tafel."
FNV vindt dat de lonen moeten stijgen in sectoren waar sprake is van krapte. "De boodschappen en woonlasten worden ook niet goedkoper", aldus de vakbond.
Mentaal harde klap
Leontine Treur, senior-econoom bij RaboResearch Nederland, heeft ook twijfels. "Het is niet de beste optie. Werknemers worden heel chagrijnig als ze loonsverhoging toegezegd krijgen en die weer moeten inleveren. Ik zou eerder de oplossing zoeken in het niet uitkeren van flexibele regelingen, zoals een royale winstregeling."
Dat komt volgens Treur mentaal minder hard aan dan een structurele loonsverhoging waar een medewerker op gerekend had.
Als er wel gekort wordt op het loon, moeten werkgevers en werknemers vooraf goed afspreken 'onder welke omstandigheden die joker wordt ingezet', meent Treur. "Wat is een crisis? Zitten we daar nu in? Is dat structureel. Dat is lastig."
'Corona nog niet voorbij'
De werkgevers denken dat de coronapandemie nog niet voorbij is. "Ondanks de positieve economische vooruitzichten is de toekomst onzeker met de nieuwe beperkende maatregelen en wereldwijde verstoorde ketens", aldust AWVN in een toelichting.
De verschillen zijn volgens de werkgeversorganisaties groot tussen economische sectoren. "In bedrijven en sectoren met een gunstige economische context, is meer ruimte voor hogere lonen."
