Voor werkgevers is het een behoorlijke puzzel: de coronacrisis is voor personeel intensief en vermoeiend, maar tegelijkertijd nemen veel werkenden veel minder verlofdagen op dan in een normaal jaar. Zij wachten liever tot een echte vakantie weer mogelijk is. Hoe stimuleer je medewerkers vaker vrij te nemen? Bijvoorbeeld met een 'workcation', of een vergadervrije week.
Om het personeel te stimuleren vrije dagen op te nemen kwam de directie van recruitmentbureau Pro Contact met een ludiek idee. "Iets heel leuks", zegt medewerker Willem Bos. "Als je voor 1 september twee weken vakantie opneemt, dan gaan we met het bedrijf naar een 'workcation'. Ergens waar het zonnig is, in het najaar, als de RIVM-richtlijnen versoepeld zijn en we weer naar buiten mogen."
Part-time werken en leuke dingen doen
Voor wie niet bekend is met de term workcation: "Je gaat dan met elkaar op een lekkere plek in een villa zitten, part-time werken en ook lekker veel lol maken. Enerzijds om dingen voor het werk af te krijgen, maar anderszijds om ook met je collega's weer eens wat leuke dingen te doen", legt Willem uit.
Een dergelijke stimulering is nodig, want het stuwmeer aan vakantiedagen groeit gestaag door in coronatijd. Uit cijfers van hr-bedrijf Visma Raet blijkt dat er eind vorig jaar zo'n 60 procent meer verlofdagen niet zijn opgenomen in vergelijking met december 2019.
Zo’n 29 procent zegt vakantiedagen op te sparen tot corona ‘voorbij’ is, blijkt uit een peiling die Visma Raet liet uitvoeren onder ruim 1000 Nederlanders in loondienst. En ruim een derde van de respondenten geeft toe vermoeid te zijn, maar toch geen vakantie op te nemen.
Vervelend voor de werknemer, want die heeft eigenlijk rust en ontspanning nodig in een hectische tijd. Maar ook vervelend voor de werkgever.
Financiële kwestie
Die wil als het goed is in de eerste plaats ook dat zijn medewerkers gezond zijn, maar er speelt ook een financiële kwestie mee. Want bedrijven moeten geld opzij zetten zolang vakantiedagen niet zijn opgenomen. Terwijl veel ondernemers juist geld nodig hebben om rekeningen te betalen of noodzakelijke investeringen te doen.
Als een derde van het personeel verlofdagen spaart kan dat dus flink in de papieren lopen. En wat als de crisis voorbij is en iedereen tegelijkertijd vrij wil, terwijl het bedrijf juist dan weer volop aan de slag wil?
Verzekeraar Zilveren Kruis organiseerde geen workcation, maar een vergadervrije week, waarin een hele week lang geen vergaderingen via Teams, Zoom of Webex plaatsvinden.
Veel werkenden vinden videobellen behoorlijk intensief, bleek eerder al uit een peiling van RTL Z. Zonder videovergaderingen kunnen werknemers zich gemakkelijker concentreren op zelfstandig werken.
Blijvertje
Ook moet het makkelijker worden om in zo'n week vakantie op te nemen. Immers, als je toch geen afspraken hebt kun je net zo goed vrij nemen. "Want de tweede lockdown valt best zwaar. Dan is het goed even echt te ontspannen", motiveerde directievoorzitter Georgette Fijneman die beslissing in een post op LinkedIn.
Het werkt, want veel meer mensen namen vrij in die vergaderloze week, merkte medewerker Rick Klein Velthuis. "Daardoor krijg je ook minder berichtjes gedurende de dag. Dat gaf in die week echt een heel prettig gevoel. Dan ben je echt even helemaal los."
Drie keer per jaar
De vergadervrije week is een blijvertje. Zilveren Kruis deed een peiling onder het personeel en daaruit kwam dat 76 procent de vergadervrije dagen wil voortzetten. En dat gaat ook gebeuren, voortaan drie keer per jaar, bij de voorjaars- , mei- en herfstvakantie.
Visma Raet zelf geeft twee verlofuren cadeau, als een werknemer een vakantiedag opneemt. "Wij mogen onze vakantiedagen opnemen voor 6 uur. Dat stimuleert echt om dagen op te nemen", zegt arbeidsmarktdeskundige Joke van Velpen van Visma Raet.
Geen cadeautje
Zij adviseert werkgevers om het gesprek over verlofuren aan te gaan met het personeel. "De laptop dicht, even het werk laten voor wat het is, dat is echt heel belangrijk. Even een stapje terug, het is niet alleen maar werk. Daarom heb je ook die wettelijke vakantiedagen, dat is geen cadeautje, daar is echt over nagedacht."
Vakantie en verlof: dit zijn de regels
- Werknemers in loondienst bouwen elk jaar vakantiedagen op. Voor full-timers (40 uur per week) geldt een wettelijk minimum van 20 vakantiedagen per jaar. Die dagen vervallen na een half jaar, als je ze niet hebt opgenomen.
- In de cao wordt vaak meer verlof afgesproken dan het minimum. Dat zijn de zogeheten ‘bovenwettelijke vakantiedagen’. Daar gelden andere regels voor, maar die kunnen ook vervallen.
- Werknemers moeten wel toestemming vragen om vakantiedagen op te nemen, maar alleen in uitzonderlijke gevallen mag een werkgever dat weigeren. Bijvoorbeeld als de bedrijfsvoering daardoor in gevaar komt, omdat de roosters anders niet rondkomen.
- Je werkgever mag je in principe ook niet dwingen vakantie op te nemen. Al zijn er sectoren waarin daarvan wordt afgeweken, maar dan zijn daar duidelijke afspraken over. Denk bijvoorbeeld aan het onderwijs: leraren volgen daar de schoolvakanties.
- Werkgevers kunnen wel een dringend beroep doen op personeel om vakantie op te nemen.
- Heb je vakantie aangevraagd, toestemming gekregen, maar gaat je reis om wat voor reden dan ook niet door? Dan hoeft je werkgever je verlofaanvraag niet terug te draaien.
