Het woningtekort zal stijgen van 331.000 nu tot 419.000 in 2025. Het tekort zal ook nooit helemaal verdwijnen, zeggen onderzoekers van onderzoeksbureau ABF. Vraag is of er genoeg betaalbare woningen worden gebouwd.
Dit jaar is er een tekort aan 331.000 woningen, dat is 4,2 procent van het totale aantal woningen. Het woningtekort bereikt een triest hoogtepunt in 2025, met 419.000, oftewel 5,1 procent van de woningvoorraad.
Dat schrijven onderzoekers van ABF in het rapport 'Vooruitzichten bevolking, huishoudens en woningmarkt', dat zij uitvoerden in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
'Tekort niet naar nul'
Na 2025 zal het woningtekort afnemen, denkt ABF. Het zal echter niet lukken om het tekort helemaal weg te werken, denkt Kenneth Gopal, één van de opstellers van het rapport.
Bij de Vinex-opgave werd volgens Gopal destijds namelijk uitgegaan van een acceptabel woningtekort van 1,5 tot 2 procent. Als het tekort richting de nul gaat, lokt dat immers weer nieuwe vraag uit, zegt hij. "Verder wil je ook geen overschot aan woningen."
Tekort stijgt in Den Haag eerst van 6 naar 7,8 procent
Het procentuele woningtekort ligt in een aantal regio's nu al boven het landelijke percentage dat voor 2025 wordt geschat. In Amsterdam, Utrecht, Nijmegen en Den Haag is dat al meer dan 6 procent. Verder ligt het voor Ede en Leiden tussen de 5 en 6 procent.
Over vijf jaar zal Den Haag de kroon spannen, met een woningtekort van 7,8 procent, gevolgd door Nijmegen, Utrecht en Amsterdam. Het tekort voor Nederland als geheel zal echter afnemen tot 3,7 procent in 2030 en 2,1 procent in 2035.
Onzekerheden bij prognose
Die daling zal komen doordat aan de ene kant de groei van het aantal huishoudens na 2021 afzwakt, terwijl vanaf dan de bouw van nieuwe woningen juist stijgt.
De voorspellingen zijn echter met veel onzekerheden omgeven, erkent Gopal. Je gaat immers uit van een bepaalde bevolkingsgroei en een bouwproductie.
Het CBS heeft de prognose voor de bevolkingsgroei verhoogd. Voor 2025 wordt nu gerekend op 299.000 meer inwoners dan waar een jaar geleden nog vanuit werd gegaan.
Daarbij is de bouw van het aantal woningen met onzekerheden omgeven, aldus Gopal. Zo daalde vorig jaar door de problematiek door PFAS en stikstof het aantal gebouwde woningen met 18 procent. Daar komt nu nog bij dat je niet weet wat de impact van de coronacrisis is
Zijn nieuwe woningen ook betaalbaar?
Het wordt een steeds grotere opgave om betaalbare woningen te bouwen, zegt Peter Boelhouwer, hoogleraar woningmarkt aan de TU Delft.
Locaties zijn immers duur. Zo moeten soms bedrijven worden uitgekocht, vervuilde grond gesaneerd en infrastrucuur zoals wegen en openbaar vervoer gebouwd.
Binnenstedelijk of buitengebied
Maar het maakt voor de kosten niet per se uit dat veel provincies een voorkeur hebben voor binnenstedelijk bouwen, zegt Léon Groenemeijer, die ook meeschreef aan het rapport van ABF. Bouwen in buitengebied kan immers ook heel duur zijn, bijvoorbeeld vanwege de slappe bodem of moeilijke ontsluiting.
Daarbij kun je als je binnen de bebouwde kom bouwt, makkelijker gebruik maken van bestaande voorzieningen, zoals scholen, winkelcentra en huisartsenposten, zegt Groenemeijer.
Wie trekt de portemonnee?
Er zijn wel genoeg betaalbare woningen te bouwen, concludeert Gopal, "Maar de vraag is wie de rekening betaalt." De huursector is een taak van woningbouwcorporaties, plus gemeenten.
In de koopsector wordt echter meer aan de markt overgelaten, zegt Gopal. "Een duurdere koopwoning bouwen is vele malen lucratiever dan een goedkopere koopwoning", zegt hij.
'Rijk moet over de brug komen'
Het Rijk moet dan ook meer geld beschikbaar stellen voor nieuwbouw, vindt Boelhouwer. In het verleden stelde het rijk ook geld beschikbaar voor groeikernen en voor vinexlokaties.
Nu wordt via de markt bekeken of het uitkan, maar je bouwt een wijk voor 200 of 300 jaar, dus waarom zou je de eerste bewoners alle kosten, zoals infrastructuur, laten financieren, vraagt hij zich af.
De politiek is het probleem, aldus Boelhouwer. Er is nu wel 1 miljard euro beschikbaar gesteld voor corporaties voor huurwoningen plus 1 miljard euro voor koopwoningen. "Dat is een mooi begin", zegt hij.
Maar die 2 miljard moet worden verdubbeld, vindt Groenemeijer. "Het is 2030 voor je het weet."
