Alle bedrijven van Nederland moeten alcohol- of drugstesten kunnen uitvoeren onder hun werknemers. Daarvoor pleit de VVD-fractie in de Tweede Kamer. De fractie gaat daarmee verder dan VVD-staatssecretaris Tamara van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Van Ark is bezig met een plan dat sommige bedrijven toestaat om deze tests uit te voeren, maar niet alle.
Volgens privacywetgeving AVG mogen werkgevers geen alcohol- of drugstesten afnemen bij hun personeel. De uitkomst van zo'n test valt namelijk in de categorie bijzondere gezondheidsgegevens en die mogen bedrijven niet zomaar registreren.
Uitzonderingen
Op deze regel geldt een uitzondering voor een aantal beroepsgroepen, namelijk treinmachinisten, vliegtuigbemanningen, schippers, loodsen en automobilisten. Staatssecretaris Van Ark wil nu ook werknemers van chemische bedrijven toevoegen aan de lijst met uitzonderingen.
Zij werken namelijk met gevaarlijke stoffen, is haar idee. Als zij onder invloed zijn van alcohol, drugs of medicijnen zijn is de kans groter op een zwaar ongeval. Dat levert niet alleen gevaar op voor collega’s maar ook voor omwonenden.
We vinden het ook volstrekt normaal dat je getest wordt als je in de auto zit
Allemaal of niet?
Volgens Van Ark is het juridisch te ingewikkeld om voor alle werkgevers een uitzondering te maken op de privacyregels, maar daar denkt haar eigen fractie anders over. Volgens VVD-Kamerlid Bart Smals is de arbowet eenvoudig aan te passen.
Hij denkt juist dat het niet te doen is om onderscheid te maken tussen de beroepen die wel of niet gevaarlijk genoeg zijn voor een test.
Smals erkent dat een alcohol- of drugstest een inbreuk is op de privacy van werknemers en vindt daarom dat niet elk bedrijf zo’n test zou moeten invoeren. Maar hij wil elk bedrijf wel de mogelijkheid geven om 'een afgewogen alcohol-, drugs- en medicijnenbeleid' op te stellen.
Zo’n beleid zou volgens het Kamerlid goedkeuring moeten krijgen van de ondernemingsraad of de personeelsvertegenwoordiging van een bedrijf. "Zodat het alleen proportioneel ingezet wordt", zegt hij.
Daarnaast is de privacyschending van een alcoholtest ook weer niet zo groot, redeneert Smals. "We vinden het ook volstrekt normaal dat je getest wordt als je in de auto zit."
Wens van werkgeversorganisaties
De wens om werknemers te kunnen controleren op drank- of drugsgebruik komt van werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB Nederland. Zij vroegen aandacht voor het onderwerp toen de privacyregels van de AVG werden ingevoerd, in mei 2018.
De werkgevers voelden zich door de nieuwe regels beperkt in hun mogelijkheden om op te treden tegen werknemers van wie ze vermoeden dat ze onder de invloed zijn van drank of drugs.
Om hen tegemoet te komen, kwam het kabinet eerder dit jaar met het plan om tests makkelijker te maken voor werkgevers in bepaalde sectoren.
Werkgevers kunnen geen cijfers laten zien waarmee ze drank- of drugsmisbruik kunnen aantonen
'Pak eerst gevaarlijke omstandigheden aan'
Kitty Jong, vicevoorzitter van vakbond FNV, ziet weinig in het plan van de VVD-fractie. "Natuurlijk moeten werknemers niet drinken of drugs gebruiken op het werk. Dat doen ze ook niet. Werkgevers kunnen geen cijfers laten zien waarmee ze dat kunnen aantonen."
Volgens Jong vallen er inderdaad veel doden op het werk. Die zijn alleen zelden het gevolg van drank- of drugsmisbruik, maar eerder van gevaarlijke werkomstandigheden of bedrijfsongevallen, zegt ze. "Dus laten werkgevers eerst daar maar eens mee aan de slag gaan."
Deze ochtend voert de Tweede Kamer een debat over het onderwerp.
