Het concurrentiebeding is hopeloos ouderwets en beperkt de carrièrekansen van werknemers, vinden PvdA en D66. Daarom willen ze dat de regels rondom zulke afspraken veranderen. "Wij willen dat de vrijheid van vakmensen voorop staat. Als ze een nieuwe stap willen zetten, moet dat kunnen zonder een gang naar de rechtbank."
Een concurrentiebeding is een bepaling waar in staat dat een werknemer niet zomaar mag overstappen naar de concurrent. Werkgevers willen zo'n afspraak maken, omdat ze bijvoorbeeld bang zijn dat je bedrijfsgevoelige kennis overdraagt of klanten met je meelokt.
"De laatste tijd zetten werkgevers vaker een concurrentiebeding in contracten", zegt Gijs van Dijk (PvdA) tegen RTL Z. "Dat doen ze vanwege krapte op de arbeidsmarkt. Met zo'n concurrentiebeding willen ze vakmensen langer binnenhouden."
'Duizenden conflicten'
Van Dijk baseert zich op informatie van advocaten en rechtsbijstandverzekeraars, vertelt hij. DAS en Stichting Achmea Rechtsbijstand meldden eerder in De Volkskrant dat er per jaar tweehonderd rechtszaken zijn over het concurrentiebeding. Nog eens 'duizenden' conflicten eindigen met een schikking.
Dat is een probleem, vinden PvdA en D66. Daarom komen Van Dijk en Steven van Weyenberg (D66) woensdag met een voorstel voor aanpassing van het concurrentiebeding.
Beperking van de vrijheid
"Het concurrentiebeding stamt uit 1907", benadrukt Van Dijk. "Het is niet meer van deze tijd. Wij willen dat de vrijheid van vakmensen voorop staat. Als ze een nieuwe stap willen zetten, moet dat kunnen zonder een gang naar de rechtbank."
"Bij bepaalde functies kan ik me goed voorstellen dat je zo'n bepaling opneemt in het contract", zegt Van Dijk. "Je wilt bijvoorbeeld niet dat de directeur van KPN gevoelige informatie meeneemt naar Vodafone. Maar voor de meeste werknemers is het alleen maar een beperking van hun vrijheid."
20 procent heeft concurrentiebeding
De Kamerleden stellen voor om een concurrentiebeding helemaal te verbieden bij een tijdelijk dienstverband. Sinds 2015 zijn de regels voor zulke bepalingen in tijdelijke contracten al aangescherpt. In principe mag er geen concurrentiebeding in een arbeidscontract voor bepaalde tijd staan, tenzij er sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen. De werkgever moet dat belang dan duidelijk uitleggen in de arbeidsovereenkomst.
Dit is dus niet genoeg, vinden PvdA en D66. Nog steeds heeft bijna een vijfde van alle werknemers een concurrentiebeding in zijn contract staan, blijkt uit onderzoek in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid uit 2015. En bijna 19 procent weet niet dat zo'n bepaling in z'n contract is opgenomen.
Afspraak moet 'redelijk' zijn
Zo'n concurrentiebeding houdt lang niet altijd stand in een rechtbank. Advocaat André van Oosten vertelde eerder aan RTL Z: "In principe geldt: afspraak is afspraak. Als in jouw contract staat dat je een jaar lang niet mag werken voor de concurrent, dan mag dat niet. Maar de afspraak moet wel redelijk zijn."
Een werkgever moet aantonen dat zijn bedrijf lijdt onder jouw vertrek naar de concurrent, vertelt Van Oosten. "Neem je handel mee? Levert het financiële schade op? Daar kijkt een rechter naar."
'Vermijd een concurrentiebeding'
Ondanks dat zo'n beding lang niet altijd stand houdt, beperkt het werknemers om stappen te zetten in hun carrière of om voor zichzelf te beginnen.
Volgens arbeidsjurist Mirian Horstink kun je een concurrentiebeding het best vermijden. Veel werknemers gaan zomaar akkoord met zo'n afspraak. Logisch, want als je net aan een nieuwe baan begint denk je al snel dat het wel zal meevallen met dat concurrentiebeding. Of je denkt dat het niet zover zal komen, want je bent toch dolblij met je nieuwe baan en je kunt het zo goed vinden met je kersverse werkgever.
Toch zijn er regelmatig rechtszaken over concurrentiebedingen, beaamt ze. "Je krijgt te maken met een stressvolle periode, hoge boetes en je kunt vaak nog niet beginnen aan je nieuwe baan. Bovendien moet je met een goed verhaal komen om zo'n beding van tafel te krijgen. Ik ken ook genoeg zaken waarbij de werknemer toch een boete moest betalen."
Angst voor rechtszaak
Zelfs als de werknemer gelijk krijgt, heeft de nieuwe werkgever niet altijd het geduld om daar op wachten. Bovendien zullen er werknemers zijn die niet eens durven te solliciteren, uit angst voor een rechtszaak.
Daarom willen D66 en PvdA dat het concurrentiebeding helemaal op de schop gaat. Voor vaste contracten moeten er 'duidelijke en redelijke voorwaarden' komen. Als een werkgever dan toch een concurrentiebeding in een arbeidsovereenkomst zet, moet daar meer geld voor de werknemer tegenover staan. In veel andere Europese landen is dat al zo.
