Zelfstandig ondernemers, flexwerkers, gedetacheerden en meer 'moderne werkenden' organiseren zich tegen de regeldruk van de overheid. Terwijl de ledenaantallen van traditionele vakbonden dalen, krijgt de Werkvereniging steeds meer steun.
De term 'moderne werkende' klinkt nogal abstract. Concreet gaat het om iedereen die geen traditionele vaste baan heeft met de bijbehorende zekerheden, zoals pensioen, arbeidsongeschiktheidsverzekering en ziekteverlof. Denk aan zzp'ers, uitzendkrachten en gedetacheerden, maar ook aan parttime werknemers met een eigen onderneming en jobhoppers.
Groeiende vakbond
Voor deze groep heeft Roos Wouters de Werkvereniging opgericht. Ze houdt niet van het woord 'vakbond' ('we willen zo min mogelijk dichttimmeren wat we zijn'), maar geeft toe dat de Werkvereniging dat eigenlijk wel is.
De vereniging bestaat nu zo'n 2,5 jaar en wierf in die tijd 550 leden die 30 euro per jaar betalen. Daarnaast hebben zich in de tweede helft van 2019 dertien organisaties aangesloten bij de Werkvereniging.
Het gaat onder andere om pensioenaanbieder BrightPensioen, werkplekverhuurder Seats2meet en brancheorganisatie voor zzp in de zorg SoloPartners.
Meer keuzevrijheid
Lex Tabak van SoloPartners schrijft op zijn website dat hij medestander is van de Werkvereniging, omdat hij vindt dat alle zorgprofessionals meer keuzevrijheid moeten krijgen in hoe zij willen werken. Of dat nou in loondienst, als zelfstandige of op een andere manier is.
Nu kun je natuurlijk niet zeggen dat bijvoorbeeld een werkplekverhuurder spreekt voor al z'n klanten, maar deze partijen bereiken gezamenlijk wel zo'n 200.000 werkenden.
Traditionele vakbond kalft af...
Ondanks de recente groei is de Werkvereniging nog een stuk kleiner dan traditionele polderpartijen. Bij werkgeversorganisatie VNO-NCW zijn momenteel 155 brancheorganisaties aangesloten en ongeveer 500 leden.
CNV heeft 260.000 leden, de afgelopen twee jaar slonk het ledenbestand met 10 procent. FNV heeft weliswaar 1 miljoen leden verdeeld over talloze bonden (onderwijs, bouw, zzp), maar dat aantal holt achteruit.
..moderne vakbond in opkomst
De Werkvereniging groeit juist. Het eerste jaar sloten vooral 'hybride werkenden' zich aan. Dat zijn bijvoorbeeld werknemers die daarnaast freelancen. Ze sloten zich vooral aan bij de vereniging om oplossingen te vinden voor zaken als pensioen, hypotheek en verzekeringen.
De nieuwste aanwas van de Werkvereniging bestaat vooral uit zzp'ers en organisaties voor zelfstandig ondernemers. Dat komt deels door frustratie met alle nieuwe regels voor zzp'ers, denkt Wouters.
"Moderne werkenden willen niet meer tegengewerkt worden vanuit oude inzichten", zegt ze. "Ze willen een stem in de politiek. Wij komen voor ze op. En we dragen oplossingen aan."
FNV Zelfstandigen
Zzp'ers worden ook vertegenwoordigd door een traditionele vakbond, namelijk door FNV Zelfstandigen. Die bond behartigt de belangen van in totaal zo'n 10.000 leden. Manager Marjan van Noort: "Omdat wij onderdeel zijn van de FNV kunnen we makkelijker ons geluid laten horen in Den Haag, ook voor zelfstandigen."
Van Noort begrijpt wel dat veel zzp'ers tegen een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) zijn. "Maar alleen als iedereen zich verzekert, blijft de premie betaalbaar."
Daarom pleit FNV Zelfstandigen er vooral voor dat zo'n AOV voor zzp'ers betaalbaar wordt en dat verzekeraars geen mensen mogen weigeren.
Oplossing voor iedereen die werkt
De Werkvereniging vindt dit nog te veel 'hokjesdenken'. De vereniging is tegen zaken als een verplichte (AOV) of pensioen voor zzp'ers, maar vóór oplossingen voor alle werkenden. Dus niet alleen voor zzp'ers, maar ook voor uitzendkrachten, werknemers en werkgevers.
Er komen alleen maar meer nieuwe werkvormen bij, denkt Wouters. Het schiet dus niet op om voor alle vormen nieuwe regels te verzinnen.
Volgens Wouters denkt de politiek te weinig aan de moderne werkenden en probeert de overheid vooral het aantal zzp'ers terug te dringen. "Dat is niet meer van deze tijd, mensen willen nu eenmaal op andere manieren werken. Het beleid is niet stimulerend voor de werkenden en niet voor de economie."
Toekomst is flexibel
Werkgevers moeten juist gestimuleerd worden om strategischer met flex om te gaan, vinden onderzoekers van TNO. Sarike Verbiest en haar collega's stuurden een aanbevelingsbrief aan de Commissie Borstlap, die is ingesteld door minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om het kabinet te adviseren over de toekomst van de arbeidsmarkt.
"De afgelopen twintig jaar heeft een opeenstapeling van regelgeving rond arbeid plaatsgevonden", vertelt Verbiest. "De opdracht voor de commissie Regulering van werk is het doorbreken van deze stapeling van regelgeving en te komen tot daadwerkelijke vernieuwing."
Geen extra regels, dus. Verbiest: "Veel nieuwe regels zijn gericht op het ontmoedigen van flexibele arbeid. Dat moet je niet doen. Wij adviseren de overheid een nieuw perspectief op werk. Bedrijven zouden moeten zorgen voor goede banen voor alle werkenden, vast én flex."
Meer regie over werkenden
Dit is ook een prima oplossing voor het mkb, vindt Wouters. "Ook werknemers willen regie over zaken als pensioen en opleidingsbudget", zegt ze.
De Werkvereniging wordt de laatste tijd vaker uitgenodigd door Kamerleden, maar Wouters voelt zich nog niet genoeg serieus genomen. Ze wil als volwaardige polderpartij meepraten over de toekomst van de arbeidsmarkt. "Werkenden willen meer regie, niet meer regels en beperkingen. Wij moderne werkenden willen niet langer genegeerd worden."
