Zzp-tarief versus uurloon: of freelancen loont, verschilt per beroep

"Toen ik zzp'er werd, ontdekte ik hoe leuk mijn vak eigenlijk is", vertelt Lisette van Bavel (57). Ze werkte jarenlang in loondienst en maakte 12 jaar geleden de overstap naar het ondernemerschap. "Toen ik in loondienst was, werkte ik vooral nachtdiensten. Overdag had ik voor mijn gevoel te weinig tijd voor de patiënten, 's nachts was het rustiger. Maar na jaren nachtdiensten draaien merkte ik dat ik niet meer kon slapen."

Ze werkte eerst een jaar via een uitzendbureau, voordat ze zich inschreef bij de Kamer van Koophandel (KvK). "Vanaf dat moment kwam ik op diverse plekken en kon ik zelf bepalen wanneer ik werkte. Ik kreeg weer plezier in mijn werk."

Van Bavel is zeker niet de enige: steeds meer professionals in de zorg werken als zzp'er. Volgens de Kamer van Koophandel (KvK) steeg het aantal ondernemingen in de zorg in het eerste kwartaal van 2019 met 7 procent. Uit en enquête van onderzoeksinstituut NIVEL blijken hun motivaties: meer vrijheid en een hoger uurloon.

Hoger tarief, meer vrijheid

Werknemers in de zorg kiezen voor een carrière als zzp'er, omdat ze flexibeler kunnen werken. Ze bepalen als zelfstandige hun eigen werktijden en hebben meer vrijheid om te bepalen welke zorg een patiënt nodig heeft.

Daarnaast denken ze dat ze meer kunnen verdienen. Uurtarieven voor zzp'ers zijn namelijk hoger dan die van mensen in loondienst.

Meer flex in allerlei branches

Dit is niet alleen zo in de zorg. Ook in andere branches steeg het aantal zelfstandig ondernemers. De afgelopen 15 jaar is het aantal flexwerkers bijna verdubbeld.

"De afgelopen 10 jaar maakten ict'ers steeds vaker de stap van loondienst naar zelfstandig ondernemerschap", ziet Bart van der Geest van bemiddelaar HeadFirst. "Ze hebben vaak twee redenen: ze houden van projectmatig werken en ze denken dat ze een hoger tarief kunnen krijgen."

En dat is ook zo, blijkt uit recente cijfers uit het onderzoek ZP Facts van Headfirst. De gemiddelde zzp'er in de it verdient 93 euro per uur. Dat is soms wel drie keer zoveel als hij in loondienst zou verdienen, schrijft vakblad AG Connect.

'Je houdt netto meer over'

Het uurtarief van een zzp'er in de zorg is inderdaad hoger. Terwijl je als verpleegkundige in loondienst omgerekend tussen 10 en 17 euro per uur verdient volgens Zorgenwelzijnplein, krijgen zzp-verplegers gemiddeld 39 euro per uur.

"Je houdt meestal netto meer over als zzp'er in de zorg", zegt Lex Tabak van SoloPartners, branchevereniging voor zzp'ers in de zorg. "En voor een werkgever ben je even duur."

Zzp-tarieven versus uurloon

Dat geldt lang niet voor alle zzp'ers. De onderzoekers van Loonwijzer vergeleken uurtarieven van zzp'ers met die van werknemers in loondienst. Hieronder zie je een actuele lijst met tarieven van veel voorkomende beroepen.

De tarieven voor zzp'ers zijn vaak hoger dan de tarieven in loondienst. Maar dat geeft een vertekend beeld, vertelt Paulien Osse van stichting Loonwijzer.

"Veel tarieven die we vonden voor zzp'ers zijn schrikbarend laag", vindt zij.

Geen pensioen en verzekeringen

Osse wijst op de zzp-tarieven van bijvoorbeeld schoonmakers (12 euro) en taxichauffeurs (20 euro). "Zo'n uurtarief is echt niet genoeg", vertelt ze. "Met zulke tarieven kun je geen pensioen en verzekering betalen. In loondienst krijg je weliswaar minder per uur, maar je baas heeft dan wel zulke voorzieningen geregeld. Bovendien kun je vaak gebruik maken van middelen van de zaak, zoals schoonmaakmiddel of de bedrijfswagen."

Wil je als zzp'er voordeliger uitkomen dan iemand in loondienst, dan moet jouw tarief vaak flink hoger zijn dan dat van iemand met een arbeidscontract.

Dat beaamt Van Bavel. Voordat zij aan de slag ging als zzp'er, liet ze zich adviseren door een accountant. "Er is mij wel eens een uurloon van 20 euro geboden, maar daar kan ik het echt niet voor doen. Ik houd dan niet genoeg over."

Belasting

Ten eerste omdat je aan het eind van het jaar te maken krijgt met de fiscus. Als jij in loondienst werkt, heeft jouw werkgever al loonheffing ingehouden. Voor een zzp'er geldt dat niet: die moet aan het eind van het jaar inkomstenbelasting betalen.

Hoeveel, dat hangt af van de hoogte van je winst. We hebben een progressief belastingstelsel in Nederland, dat betekent dat je in verhouding meer belasting betaalt als je meer verdient. Zo moet iemand met een belastbare winst van 80.000 euro zo'n 32 procent belasting betalen, terwijl je met een winst van 35.000 euro maar 15 procent afdraagt aan de fiscus.

Is jouw winst minder dan 28.000 euro, heb je recht op startersaftrek en heb je minimaal 1225 uur gewerkt in je bedrijf? Dan betaal je helemaal geen inkomstenbelasting.

Vakantie, verlof en verzekeringen

Geen inkomstenbelasting, dat klinkt goed. Het lijkt alsof je met een laag tarief voordelig uit bent. Maar schijn bedriegt. Wie in loondienst werkt krijgt betaalde vakantiedagen, vrije feestdagen, vakantiegeld, doorbetaling bij ziekte, zwangerschaps- en ouderschapsverlof en misschien zelfs een bonus.

Je bent verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid en bedrijfs- of beroepsaansprakelijkheid (denk aan kop koffie over een toetsenbord, een gebroken ruit of een verkeerd advies). En bij de meeste bedrijven kun je ook nog eens voordelig sparen voor je pensioen.

Als zzp'er moet je deze zaken allemaal zelf betalen. Dat kan flink oplopen, afhankelijk van je situatie. Wil je op vakantie, dan moet je als zelfstandige niet alleen je reis betalen. Je moet ook sparen voor de dagen dat jij niet kunt werken, terwijl iemand in loondienst ook in zijn vakantiemaand salaris krijgt.

Arbeidsongeschiktheid

En denk ook aan pensioen en een verzekering voor arbeidsongeschiktheid (aov). Een rekenvoorbeeld:

Stel, je bent 30 jaar en maakt 28.000 euro winst als ondernemer. Als je je wilt verzekeren voor arbeidsongeschiktheid heb je allerlei opties: wil je de verzekering laten ingaan na 3 maanden of een jaar? Hoeveel procent van je inkomen wil je verdienen? En loopt de uitkering tot je pensioen, of slechts 2 jaar?

Kies je voor een aov die na 3 maanden ingaat met 35 procent arbeidsongeschiktheid en loopt tot je pensioenleeftijd, dan betaal je als communicatieadviseur of interim-manager ongeveer 600 euro per jaar. Voor een schoonmaker, paardrij-instructeur of automonteur is dat bedrag flink hoger: ongeveer 1800 euro per jaar, blijkt uit een rondgang langs diverse verzekeringsmaatschappijen.

Van Bavel heeft een aov en een beroepsaansprakelijkheidsverzekering. "Dat is heel belangrijk", vindt ze. "Zeker in mijn vak. Het blijft mensenwerk. Je kunt een keer een dure vaas omgooien of een fout maken in de medicatie. Als je dan niet verzekerd bent, heb je een heel groot probleem."

Onbetaalde uren

Bovendien heb je als zzp'er minder zekerheid dan in loondienst. Als je een contract hebt, dan mag je werkgever je niet zomaar ontslaan. Maar voor een zzp'er heeft de opdrachtgever (meestal) de mogelijkheid de opdracht van de ene op de andere dag stop te zetten.

Daarom moet je als zzp'er ook tijd vrij maken om nieuwe klanten te vinden. Je zoekt bijvoorbeeld opdrachten, gaat naar netwerkborrels of drinkt regelmatig een kopje koffie met mogelijke opdrachtgevers. Dit zijn werkuren, maar je krijgt er geen geld voor. Ook moet je voldoende tijd nemen voor je administratie: uren bijhouden, inventaris opmaken, facturen sturen. En vergeet niet de btw-aangifte.

Van Bavel: "Ik spreek veel vakgenoten en ik kom regelmatig mensen tegen die niet weten wat het inhoudt, voordat ze beginnen als zelfstandige. Zij schrikken als ze aan het eind van het jaar ineens duizenden euro's belasting moeten betalen."

De ene zzp'er is de andere niet

Osse: "Of een tarief voldoende is, verschilt per persoon. Voor een consultant is het normaal om één of twee dagen per week klanten te werven, terwijl iemand die poetst daar minder tijd voor nodig heeft."

Het is behoorlijk lastig om het tarief van zzp'ers onderling te vergelijken, benadrukt Osse. "Tarieven hangen ook af onderhandelingsvaardigheden en van de markt."

Veelgevraagde functies

Dat is ook de verklaring dat zzp'ers in de zorg gemiddeld wél meer overhouden dan hun collega's in loondienst, en schoonmakers en postbezorgers meestal niet. Tabak van SoloPartners: "De gemiddelde zzp'er in de zorg heeft tien jaar ervaring, blijkt uit onze meest recente cijfers. Dat betekent dat ze hogere tarieven kunnen vragen. Bovendien is er gewoon heel veel vraag naar zzp'ers in de zorg."

Dat laatste geldt ook voor bijvoorbeeld it'ers. Zij hoeven ook minder hard te onderhandelen over hun tarief, blijkt uit het onderzoek van Headfirst. De tarieven die ze betaald krijgen, zijn op de krappe arbeidsmarkt vaak hoger dan ze vragen.