Alle bedrijven die actief zijn in de Europese Unie moeten een vorm van urenregistratie voor werknemers optuigen. Niet alleen kan zo het precieze aantal gewerkte uren worden bijgehouden, ook kan worden gecontroleerd of de bedrijven zich houden aan de wettelijk verplichte rusttijden.
Dat oordeelt het Europese Hof van Justitie in Luxemburg. Volgens de rechtbank hebben alle Europese werknemers het recht op een maximum aantal werkuren en op dagelijkse of wekelijkse rusttijden. Bovendien moeten ze die gegevens ten alle tijden kunnen inzien. En dat kan alleen met een goede registratie, oordeelt het Hof.
De Europese rechters roepen alle 28 EU-lidstaten dan ook op om werkgevers te verplichten om een 'objectief, betrouwbaar en toegankelijk systeem' te implementeren. Concrete uitwerking is aan de landen zelf. Wel moeten ze rekening houden met verschil in branche en grootte.
Vakbond vs. Deutsche Bank
Het arrest is het gevolg van een zaak tussen door de Federación de Servicios de Comisiones Obreras (CCOO) en de Spaanse tak van Deutsche Bank. Volgens de Spaanse vakbond is het voor werknemers van de bank onmogelijk om na te gaan of de vastgestelde arbeidstijden in acht worden genomen.
Daarmee zou de Duitse bank het 'Handvest van de grondrechten van de Europese Unie' schenden. In dit juridisch bindende document staan de belangrijkste rechten van de EU-burgers opgesomd. De vakbond riep de Spaanse rechter op om Deutsche Bank te verplichten om de uren te registeren.
Hulp van Europees Hof
De Duitse bank wilde daar niet aan en beriep zich op een eerder arrest van het Tribunal Supremo. Volgens die uitspraak van de hoogste Spaanse rechter hoeven Spaanse bedrijven alleen een register voor overuren bij te houden, niet ter controle van de gewerkte uren in het algemeen.
Omdat de Spaanse nationale rechter er niet uitkwam, riep het de hulp in van het Europese Hof van Justitie. Die oordeelt nu dat de Europese mensenrechten vastgelegd in het Handvest zwaarder wegen dan de uitspraak van de Spaanse hoogste rechter.
Grote gevolgen
De uitspraak van het Europese Hof kan grote gevolgen hebben voor Europese bedrijven, met name in de landen waar de rechten van werknemers nog niet goed zijn geregeld. Voor Nederland zal het vonnis nauwelijks van invloed zijn, omdat de Arbeidstijdenwet werkgevers al verplicht om arbeids- en rusttijden schriftelijk vast te leggen.
Toch is de vakbond FNV blij met de uitspraak, zegt adviseur arbeidstijden Andrée Ruiters. "Alle aandacht voor de Arbeidstijdenwet is welkom. Het is belangrijk dat werkgevers zich realiseren dat in de hele Europese Unie dezelfde regels gelden. Hoe meer aandacht er voor is, hoe meer zeggingskracht de wet heeft."
Ook VNO-NCW en MKB-Nederland wijzen op de Arbeidstijdenwet, waarin al veel is geregeld. Waar dat niet zo is, roepen beide werkgeversorganisaties op om vooral naar praktische mogelijkheden te zoeken. "Zeker nu mensen steeds meer plaats- en tijd-onafhankelijk werken. Dit voorkomt dat een bureaucratisch systeem door de werkgever moet worden opgetuigd."
