Bij meer gemeenten kun je terecht voor een starterslening, maar minder jongeren maken er gebruik van. Het aantal verstrekte leningen is met bijna 50 procent gedaald.
Het aantal gemeenten dat een starterslening biedt steeg juist met 14 procent, blijkt uit cijfers van het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVN).
De starterslening is een aanvullende lening voor mensen jonger dan 35 jaar die hun eerste huis kopen. Je sluit zo'n lening af bij de gemeente. Er komen ook gunstige voorwaarden bij kijken. Je betaalt de eerste drie jaar geen rente en aflossing over zo'n aanvullende lening. Je betaalt 'm in principe binnen drie jaar in één keer af of je sluit hem over.
Dat klinkt handig, maar toch maken minder jongeren er gebruik van. Tussen 2015 en 2017 daalde het aantal jongeren dat een hypotheek afsloot met 35 procent, zo blijkt uit cijfers van De Hypotheker. Het aantal startersleningen daalde met 47,5 procent nog harder. In 2016 sloten jongeren er nog 4420 af, in 2018 namen 2315 jonge huizenkopers zo'n aanvullende lening.
Meer gemeenten bieden regeling
Aan de gemeenten lijkt het niet te liggen. Op dit moment kun je bij 236 gemeenten terecht voor zo'n regeling. Begin 2017 waren dat er nog 216. "Het beeld is licht vertekend, omdat gemeenten zijn samengevoegd", licht Carina Kloet van hypotheekverstrekker De Hypotheker toe.
In 2015 was de aanvullende lening voor mensen die hun eerste huis kopen in meer dan 300 gemeenten beschikbaar. Omdat het geld dat Den Haag beschikbaar stelde op was, stopte een flink aantal gemeenten daarna met de starterslening.
'Belangrijk om starters te helpen'
Daar komen zij nu van terug, blijkt uit de cijfers. Volgens Kloet vinden meer gemeenten het belangrijk om jongeren te helpen en daarom maken ze budget vrij. Bij de gemeente Moerdijk was het geld voor starters bijvoorbeeld een tijd geleden op, maar de gemeenteraad stemde in november toch weer voor een aanvullend budget. Moerdijk heeft nu 1 miljoen beschikbaar als aanvullende lening voor jongeren onder de 35 jaar.
Wethouder Désirée Brummans zei tegen de lokale krant De Bode dat er in Moerdijk vraag was naar dit soort leningen. "Ik vind het belangrijk om starters te blijven helpen."
Niet in steden als Rotterdam en Utrecht
Maar dat vinden ze niet in grote steden als Amsterdam, Rotterdam en Utrecht. Die gemeenten maken geen budget vrij voor startersleningen omdat de regeling ervoor zou kunnen zorgen dat de huizenprijzen nog verder stijgen. "De lening was tijdens de crisis bedoeld om starters op de woningmarkt de stap van huur- naar koopwoning te laten maken", verklaart de gemeente Utrecht. Dat doel is volbracht, vindt de gemeente. "Bovendien zit de Utrechtse woningmarkt duidelijk in de lift."
Van de grote steden biedt op alleen Den Haag momenteel startersleningen aan als onderdeel van specifieke bouwprojecten.
Je kunt alleen een starterslening krijgen als de gemeente waarin je een huis wilt kopen deze mogelijkheid biedt. In veel grote steden kan het dus niet, terwijl de startersproblematiek daar het grootst is.
Huizen zijn duurder dan het maximum
Maar dat is waarschijnlijk niet de enige reden. Je sluit de lening voor starters af in combinatie met een normale hypotheek. Voor beide leningen doe je dit met NHG en daarom moet je voldoen aan de normen die daarbij horen. Dat betekent bijvoorbeeld dat de totale som van de starterslening en hypotheek niet meer dan 290.000 euro mag zijn.
Dat bedrag zou wel eens een van de oorzaken van daling kunnen zijn. Volgens Rabobankeconoom Nic Vrieselaar kost een gemiddeld huis zo'n 300.000 euro. En dat is vaak dus meer dan de totale som van starterslening en hypotheek bij elkaar.
Aandeel jonge kopers daalt
Het aantal huizenkopers onder de 35 jaar daalt al jaren. In 2017 kochten zij 45 procent van het aantal verkochte huizen. In de jaren vóór de crisis was dat meer dan 55 procent. Het aantal 55-plussers dat een huis kocht steeg juist.
Vrieselaar ziet meerdere oorzaken. "Jongeren zitten langer in de schoolbanken, beginnen dus later aan hun carrière en kunnen dus ook later een huis kopen", legt hij uit. "Ook hebben ze vaak een aaneenschakeling van korte contracten, wat het lastiger maakt om een hypotheek te krijgen. En verder duurt het gemiddeld langer voordat ze aan een vaste relatie beginnen. Dat heeft ook invloed, want met z'n tweeën kun je nu eenmaal een hogere hypotheek krijgen."
