Je hebt arbeidsovereenkomsten en arbeidsovereenkomsten . RTL Z kreeg contracten van een piloot en een stewardess van vliegtuigmaatschappij Ryanair in handen en legde deze voor aan een arbeidsrechtadvocaat. "Het is opvallend hoe gecompliceerd het in elkaar zit."
"Vol met haken en ogen. Je hebt een jurist nodig om dit contract goed te kunnen begrijpen", zegt arbeidsrechtadvocaat Suzanne Meijers na het bekijken van het pilotencontract. "Het is opvallend hoe gecompliceerd het contract in elkaar zit."
Meijers vindt in de contracten van de Ierse luchtvaartmaatschappij een waslijst aan redenen voor direct ontslag. "Sommige daarvan zijn logisch zoals wanneer je dronken of onder invloed van drugs op je werk verschijnt."
Betalen voor water
Maar anderen zijn dat niet. Zo is het verboden om je op sociale media uit te laten over de arbeidsomstandigheden. Praten met journalisten is uit den boze. Niet alleen tijdens het dienstverband, maar ook niet daarna. Breek je als werknemer deze regels dan dreigt Ryanair je aan te klagen voor onder andere laster.
Cabinepersoneel moet net als de passagiers zelf betalen voor drinken aan boord, ook voor water. Uniforms die gedragen worden tijdens het werk moeten door het personeel zelf worden gekocht. Wie een vlek maakt, moet zijn uniform op eigen kosten laten reinigen.
Ziek personeel is de pineut. Hoewel de maatschappij het 'Ryanair Sick Pay Scheme' heeft, staat in het contract dat het bedrijf dit ten aller tijden mag intrekken. De overeenkomst zegt letterlijk dat doorbetaling bij ziekte 'een gunst is en absoluut geen recht'. Sterker nog: wie geblesseerd raakt, krijgt alleen een lening, geen ziektegeld.
Onbetaald verlof
Mocht het gebeuren dat Ryanair zelf een keertje wat minder kan vliegen, bijvoorbeeld door winters weer, stakingen of een dalende vraag, dan heeft volgens het contract Ryanair altijd de toestemming zijn personeel met onbetaald verlof te sturen.
Het is ook wel vreemd, als je in bijvoorbeeld Eindhoven woont en altijd vanuit Eindhoven als basis werkt, dat je dan opeens zou vallen onder het Ierse recht.
Bovendien mag Ryanair zijn werknemers ten allen tijden op een andere locatie laten werken. Bijvoorbeeld als de verkoop van krasloten in de cabine tegenvalt, mag de airline de cabinemedewerker in een ander land plaatsen. Daar moet je dan mee instemmen.
Piloten die vertrekken of worden ontslagen, krijgen Ryanair achter zich aan. Advocaat Meijers: "Ryanair heeft een clausule over het terugbetalen van de opleidingskosten. Dat komt in Nederland ook wel voor, maar dan is het altijd een verlaagd bedrag."
Cursus van 27.500
Bij Ryanair is dat niet het geval. In het contract staat dat je een cursus krijgt voor het vliegen van een Boeing 737. Die cursus kost 27.500 euro en dat is een lening. Piloten die er lang genoeg werken, lossen die lening geleidelijk af. Per gewerkt uur wordt 5,50 euro ingehouden.
De hele lening is zo pas afgelost als de piloot 125 volledige werkweken heeft gedraaid. "Als je als piloot stopt voor die tijd dan betaal je het gehele bedrag terug, plus 2 procent rente per jaar", aldus de arbeidsrechtadvocate. "Dat is net als behoorlijk wat andere dingen in dit contract eigenlijk gewoon bizar."
Meijers analyseert dat het personeel eigenlijk nergens in dienst is. "Ryanair maakt in dit contract gebruik van een Engels tussenbedrijf. Dat huurt de piloot voor Ryanair in."
Ierse bedrijfsarts
Dat is op zichzelf niet heel vreemd, zegt Meijers, maar verderop staat dat het tussenbedrijf het contract met de piloot mag verbreken als zijn tijd bij Ryanair afloopt. "Officieel ben je dan dus ook niet echt daar in dienst."
Die constructie met het tussenbedrijf maakt het voor medewerkers zelfs nog ingewikkelder. "Het contract valt onder het Engelse recht, maar de arbeidsomstandigheden die Ryanair hanteert, zijn dan weer naar het Ierse recht. Werk je in Nederland, dan komt daar de Nederlandse wet ook nog eens bij."
Dat kan tot gekke situaties leiden. Zo moet een Nederlandse piloot of steward zich in Ierland melden voor een functioneringsgesprek of een bezoek aan de bedrijfsarts. Meijers: "Het is wel vreemd als je altijd vanuit Eindhoven werkt opeens zou vallen onder het Ierse recht."
