Ga er maar aanstaan: een grote hiërarchische bank transformeren naar een hedendaags en snel schakelend techbedrijf. Het is de hoofdtaak van deze man: Benoit Legrand.
Wie bankier is en nog niet van ‘fintech’ heeft gehoord, moet wel onder een steen leven. Het is het nieuwe buzzwoord in alle bankkantoren wereldwijd. Bij Nederlands grootste bank, ING, heeft men sinds enkele maanden zelfs een directeur Fintech, Benoit Legrand, die eerder ceo was van ING Frankrijk.
Van zijn baas Ralph Hamers kreeg Legrand een heldere opdracht: zorg ervoor dat we beter in de smiezen krijgen wat er in fintechland plaatsvindt en zorg dat dit bedrijf zelf min of meer een fintechbedrijf wordt. En snel ook, want volgens de ceo gaat dat proces bij de grote bank nog te langzaam.
Versnelling in participaties
Legrand reist nu de wereld rond om te peilen wat de belangrijkste innovaties en interessantste startups zijn. Intern is hij degene die ervoor moet zorgen dat niet iedereen hetzelfde wiel aan het uitvinden is. En hij houdt zich bezig met participaties: welke startups zijn zo interessant dat ING (bijvoorbeeld) aandeelhouder wordt? “In 2016 gaan we daarin enorm versnellen, let maar op,” zegt Legrand.
Eén ding is voor hem helder: fintech is geen kleine verandering. “Dit is als de drukpersuitvinding van Gutenberg. Advieskantoren zoals McKinsey schatten in dat 30 tot 60 procent van de baten van banken op de tocht staan, dat is toch wel een risico. Digitalisering maakt dat banken op een totaal andere manier moeten gaan werken. Dat zit ‘m in hoe we met de klant omgaan. Iedereen roept wel ‘de klant centraal’, maar niet iedereen maakt dat ook echt waar. Deze nieuwe tijd maakt eigenlijk dat je niet anders kan.”
Veranderen van werkcultuur
Toch is de grootste verandering die deze fintechbedrijven met zich meebrengen niet zozeer ‘alles digitaal’ of specifieke technologie, maar het veranderen van de werkcultuur, vindt Legrand. Anders dan die grote logge banken hebben (kleine) techbedrijven een horizontale werkstructuur.
Bij banken gaat het historisch gezien om een verticale structuur. “De baas staat bovenaan, en die bepaalt de koers. Dat waren we jarenlang gewend. Maar daardoor kun je niet snel handelen, dan duurt het heel lang voordat er innovaties worden doorgevoerd. Fintech brengt iets waar banken niet goed in zijn: snel bewegen. Dat moet anders.”
Horizontale werkwijze
De grote vraag is: kan zo’n grote hiërarchische bank als ING (52.000 werknemers) wel horizontaal werken? Kan de bank straks echt snel schakelen? Legrand denkt van wel, in Nederland in elk geval. Geïnspireerd door internetbedrijven Spotify en Google is de bank een proef begonnen op het hoofdkantoor in de Bijlmer. In zogenaamde tribes en squads, een hip woord voor werkgroepen, werken mensen met verschillende achtergronden aan één nieuwe dienst. Als de nieuwe horizontale werkwijze ING Nederland (en vooral de raad van bestuur) goed bevalt, wordt het verder uitgerold binnen de bank.
Fintech brengt, naast een cultuurverandering, ook flink wat concurrenten. Na vele gesprekjes, rapporten en reizen, houdt Legrand vooral deze vier ontwikkelingen in de gaten:
1. Betalen (en wat daar nog bij komt)
“Deze wordt natuurlijk veel genoemd, maar moet je ook niet onderschatten. Je kunt nu al betalen via Facebook en Google. Je weet gewoon: die gaan uitbreiden. Amazon verstrekt inmiddels leningen, Paypal ook.” Legrand verwacht niet dat de grote bedrijven ook een bank als ING willen worden, maar ze gaan wel in toenemende mate bepaalde bankdiensten aanbieden. Anderzijds wordt de ‘bankdienstentaart’ ook steeds groter, doordat mensen meer ‘financiële producten consumeren’, stelt Legrand vast. Er worden dus niet alleen taken afgepakt.
2. Snel lenen
ING heeft onlangs een belang genomen in instant lending platform Kabbage. Mkb’ers weten razendsnel of ze een lening kunnen krijgen. En dat smaakt naar meer, voorziet Legrand. “Straks kan niemand meer aankomen met een wachttijd van twee maanden voordat jou een lening wordt verstrekt. Dan duurt het nog maar twintig minuten of minder.” Ook hypotheken zullen in de toekomst zo snel verstrekt worden, denkt de fintechbaas. Dat is wel een ‘technisch moeilijker product’, dus het duurt nog wel even voordat de instant-hypotheek er is.
3. Blockchain
De technologie achter bitcoin, de blockchain, blijft hoog op de agenda staan. ING maakt, als enige Nederlandse bank, deel uit van een internationale werkgroep. “Samen met collega’s van onder meer Deutsche Bank, Citi en BNP Paribas kijkt Mark Buitenhek (baas van betalingen bij ING red.) naar mogelijke toepassingen van de blockchain voor banken. De grote werkgroep wordt in kleine groepen gesplitst, die elk één toepassing bekijken en laten bouwen door programmeurs. Het kan heel goed zijn dat we daarbij kiezen voor gesloten blockchains, alleen voor onze groep banken.”
4. Belegrobot
Een iets onverwachtere keuze in dit fintechrijtje: robotadvies. ING heeft zijn oog laten vallen op een robot die een beleggingsportefeuille beheert op basis van jouw voorkeuren en je daar advies over geeft. De robot managet “een portefeuille die meer op maat is dan wij nu doen.” De belegrobot is er nog niet, maar dat gaat niet lang meer duren: “We hebben nu iemand binnen het bedrijf benoemd die dat project gaat trekken en rapporteert aan de Nederlandse Vereniging van Banken over onze ervaringen.”
De komende tijd staan, naast de cultuur-shift deze vier to do’s op het lijstje van de bank. En dus van de directeur Fintech, Legrand. Hij formuleert nog eens de lastige opdracht die voor hem ligt: “We moeten onzichtbaar zijn en toch onmisbaar. Geen enkele klant staat ‘s ochtends op en denkt: ik ga lekker bankieren. Niemand vindt dat leuk. Je wilt dat het goed geregeld is, je wilt er niet over nadenken. En daar moeten wij voor blijven zorgen.” Wie de fintech-slag gaat overleven? “De snelste en de slimste, die ook kritisch naar zichzelf kijken, dat zijn de banken die van de revolutie gaan profiteren.”
