De linkse onderbuik laat vieze winden
Links Nederland gruwelt van Halbe Zijlstra’s realisme en valt in katzwijm voor het marxistische pleidooi van Jan Terlouw. De progressieve geest is ernstig in de war, concludeert Roderick Veelo.
Twee interviews blijven nagalmen: die met oud-politicus en schrijver Jan Terlouw in de Volkskrant en met VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra in Trouw. Geweldige tegenstelling, zowel de boodschap van de heren, als de reacties erop.
De 84-jarige Terlouw - politiek leider van D66 van 1973 tot 1982 - is in één klap terug. "Bravo, Jan Terlouw!", klinkt het vanaf de zijlijn. Een hele nieuwe generatie ontdekt een oude zielsverwant. "Voor idealen ben je gelukkig nooit te oud."
Prachtig interview met Jan Terlouw. Voor idealen ben je gelukkig nooit te oud. https://t.co/lX5xqgYww2
— Claire Boonstra (@ClaireBoo) February 21, 2016
Zou er een come-back in zitten?, dacht ik even. Ik was niet de enige:
Jan Terlouw is onze Noam Chomsky en laten we hem koesteren en een podium geven. #maatschappijkritiek @deVolkskrant
— Susan Smit (@susansmitauteur) February 21, 2016
"Rijke mensen zijn van nature niet solidair." Kan Jan Terlouw niet gewoon weer terug de politiek in? Dank.
— Aafke Romeijn (@aafkeromeijn) February 21, 2016
We leven in gepolariseerde tijden en de eminence grise Terlouw voelt dat feilloos aan. Het 'redelijk alternatief' uit de jaren 70 heeft een superdraai gemaakt. Christendemocraten Van Agt en Lubbers gingen hem voor, maar Terlouw gaat ze links voorbij. En hard: "We gaan kapot aan het neoliberalisme. We gaan er helemaal kapot aan."
Zittend aan de salontafel in een koetshuis op zijn landgoed in Twello volgt een onversneden marxistisch betoog tegen de macht van het kapitaal, de banken en rijke mensen. Die laatste club is volgens Terlouw van nature niet solidair met anderen. Terlouw kan het weten. Als hij bijna klaar is met afgegeven op de politiek en de publieke moraal loopt hij de interviewer naar de deur. Op de drempel moet hem nog iets van het hart: "De samenleving is zo rechts geworden, zo verschrikkelijk rechts." Applaus!
Niets van deze revolutionaire woede vinden we terug bij Halbe Zijlstra. Geen gebalde vuisten, niks idealisme. In plaats daarvan de saaie werkelijkheid. Zijlstra haalt een paar oude paarden van stal, die wat gebrek aan ruimte hebben. Niks bijzonders, clichés eigenlijk. Zijlstra heeft het over gelijkheid tussen mannen en vrouwen, over respect voor homo's en over de lange tenen van het geloof, waar schrijvers en cabaretiers zich niks van zouden moeten aantrekken. Zaken die we de afgelopen 50 jaar al zó vaak besproken en bevochten hebben, dat we ze al lang als vanzelfsprekend mogen beschouwen. Niks om je druk over te maken, zou je zeggen.
Mis! Vanaf het moment dat het interview te lezen is, gaan de sluizen van de sociale media open. De fractievoorzitter wordt bedolven onder scheldpartijen, verdachtmakingen en haatberichten. Het gaat van dik hout. Zijlstra maakt iedereen bang. "De rechtstaat moet tegen hem beschermd worden." "Zijn manier van leven helpt anderen naar de verdommenis." Een Nederlandse schrijver verzucht: "Er is zoveel mis met die man, ik weet niet waar ik moet beginnen." En: Halbe Zijlstra, Fok joe!
Wat is er mis in de linkse onderbuik? Het rommelt daar. Vergeelde slogans gebezigd door een rancuneuze ex-politicus worden verwelkomd als nieuw en hoopvol; traditioneel linkse seculiere vanzelfsprekendheden en vrijzinnig progressieve waarden worden aangevallen alsof ze de grootste bedreiging zijn voor alles wat in naam van de vooruitgang in deze polder is opgebouwd.
Progressieve geesten zijn ernstig in de war en de linkse onderbuik laat vieze winden.