"Wetenschappers gevonden dat prestatiegerichtheid en leiderschap erfelijk bepaald wordt"
Beeld © anp
Nederland kent talloze succesvolle familiebedrijven, zoals de familie Van Eerd van Jumbo, de familie Slippens van Sligro en Aad Ouborg, die met zijn zoon en dochter onderneemt bij Princess. Kinderen stappen regelmatig in de voetsporen van hun ouders of stampen een eigen succesvolle onderneming uit de grond. Zit ondernemen in de genen?
"Er is nog geen specifieke DNA-afwijking gevonden die het ondernemerschap bepaalt", zegt Josette Dijkhuizen, honorair hoogleraar in ondernemerschapsontwikkeling bij Maastricht School of Management. Voor haar boek 'Het ondernemersgen' deed ze grootschalig literatuuronderzoek en sprak ze met 20 succesvolle ondernemers. "Maar wetenschappers hebben door tweelingstudies uit te voeren wel ontdekt dat prestatiegerichtheid en leiderschap voor 30 tot 40 procent erfelijk bepaald wordt", vertelt ze.
Succesvolle ouder als
Er zijn een hoop zaken die weliswaar niet bij de geboorte door de ouders worden meegegeven, maar wel in de opvoeding een grote rol kunnen spelen. "Wie opgroeit met een ondernemende ouder, is in elk geval bekend met het vak. Je ouders kunnen als voorbeeld dienen om hun voetstappen te volgen. De drempel om vervolgens zelf deze stap te nemen, is daardoor minder groot. Daarnaast zie je soms dat kinderen van succesvolle ondernemers een financiële impuls krijgen. Ook is het gemakkelijker om geïntroduceerd te worden in het succesvolle netwerk van een van de ouders."
Het klinkt als een droom: een rijke erfgenaam zijn met een succesvolle ouder als mentor. Maar deze kant heeft ook een keerzijde, zegt de onderzoeker. "Mensen gaan hun succes toch afmeten aan dat van hun ouders. Dat geeft een emotionele belasting, zeker als een bedrijf al jaren in de familie zit. Zo ging het oudste familiebedrijf ter wereld, een Japanse tempelbouwer, na duizend jaar failliet. Ik vraag me af hoe die zoon of dochter zich nu voelt, dat is heel pijnlijk. Daarom zie je zonen of dochters soms ook eerst even in een ander bedrijf werken. Dat lijkt me niet verkeerd om je blik te verruimen. Het kan heel lastig zijn om over te schakelen op een nieuwe generatie, vanwege tradities, de bestaande organisatiecultuur en de veranderende tijd."
Maken ze minder fouten?
Het is lastig om te bepalen of erfgenamen juist meer of minder fouten maken dan ondernemers die geen succesvol voorbeeld in de familie hadden. "Je kunt twee kanten op redeneren: je leert van de fouten van je omgeving, maar aan de andere kant neem je misschien ook meer risico. Het kan in elk geval nooit kwaad als je met een familielid kunt meelopen, zoals vader Aad Ouborg zijn zoon en dochter aan de zijlijn nog wat kan bijsturen met zijn enorme ervaring en netwerk."
Ouders die in hun kinderen al een gedroomde opvolger zien, kunnen dus niet altijd hun genen doorgeven, maar ze wel een beetje beïnvloeden tijdens de opvoeding. "Je kunt wel 30 belangrijke eigenschappen opstellen die belangrijk zijn voor ondernemers, maar er kwamen drie belangrijke naar voren tijdens de gesprekken voor mijn boek: visie, durf en doorzettingsvermogen. Het is niet bekend of deze erfelijk zijn, maar het goede nieuws is dat je deze wel van jongs af aan kunt ontwikkelen."
'Laat kinderen alvast iets verkopen'
Advies van Dijkhuizen voor ouders die hun kinderen alvast willen klaarstomen: "Laat kinderen het hoofd stoten, daar leren ze van. Ze kunnen bijvoorbeeld met een sinaasappelkistje langs de deur gaan om te ervaren hoe het is om anderen iets te verkopen. Zo leert iemand meteen dat succes niet komt aanwaaien. Meisjes doen vaak dingen in kleinere stapjes, maar ze moeten ook leren dat ze dit soort dingen net zo goed kunnen als jongens. Overigens geldt dat natuurlijk voor alle ouders", zegt ze.
Vanavond om half 10 is Aad Ouborg met zijn ondernemende dochter Florentine te gast in de nieuwe talkshow Van Liempt Live.
