Shampooflessen in de douche, op de badrand en naast de wasbak. We jassen er jaarlijks heel wat plastic doorheen om ons haar te wassen. Zonde, vinden twee paar ondernemers. Zij gingen op zoek naar alternatieven. "We hoeven eigenlijk nooit uit te leggen waarom we duurzaam zijn."
'Absurd', noemt Dirk Taselaar het dat we jaarlijks al die shampooflessen weggooien. Samen met Leon Daggenvoorde zet hij momenteel het duurzame shampoomerk Baya Baya op. Geen losse flessen, maar een dispenser voor je douchewand waar je een geconcentreerd staafje shampoo in kunt doen.
Veel water en plastic bij productie shampoo
"Ik was al langer bezig met duurzaamheid thuis", zegt Taselaar. "Zonnepanelen, isolatie, dat werk. Daarnaast ben ik gaan kijken naar dagelijkse routines, hoe je die kunt wijzigen en duurzamer kunt maken. Toen keek ik in mijn eigen douche, met zo ontzettend veel plastic flessen die weggegooid worden als ze leeg zijn. Daar wilde ik iets op bedenken."
Vloeibare shampoo levert niet alleen veel plastic afval op, maar er wordt ook ontzettend veel water gebruikt bij de productie. "Shampoo bestaat voor meer dan 80 procent uit water. Wij vroegen ons af: kun je dat niet compact maken? Zoals vaatwastabletten, maar dan wel met natuurlijke ingrediënten?"
Baalmoment: crowdfunding kwam niet rond
Ze begonnen dat begin dit jaar uit te vogelen. De crowdfunding die daarop volgde in de zomer leek een succes te worden. Het doelbedrag van 40.000 euro werd zonder al te veel moeite gehaald, tot er een kink in de kabel kwam. "Een van de partijen die een groot bedrag had toegezegd, stelde eisen die niet strookten met onze duurzame filosofie", zegt Taselaar.
Twee dagen voor het einde van de crowdfundcampagne besloten ze daarom de stekker uit de crowdfunding te trekken. "Dat was een goed baalmoment", blikt Taselaar terug. "Tegelijkertijd werd bij de lancering van de campagne zo enthousiast gereageerd, dat we zijn gaan kijken of we het bedrag op een andere manier bij elkaar konden krijgen."
Dispenser en shampooconcentraat
Inmiddels zijn ze in een vergevorderd stadium met investeerders om te starten met Baya Baya. "We richten ons op het eerste kwartaal van volgend jaar. We zijn nu volop bezig met certificering, Europese regelgeving en het testen van het product."
Baya Baya levert twee onderdelen: een dispenser en het concentraat dat erin kan. "De dispenser maken we het liefst van gerecycled plastic", licht Taselaar toe. "We hebben ook naar aluminium gekeken, maar dat is net te zwaar voor de zuignappen. Hout of bamboe is wel een stuk duurzamer, maar dat moet je vanwege al het water impregneren - en dat is weer allesbehalve duurzaam."
Baya Baya focust in eerste instantie op shampoo en douchegel. Taselaar denkt voor de verkoop aan een abonnementsvorm. "Het liefst met verzending direct aan de consument. Ook vanuit zakelijke klanten zoals hotels en sportscholen is er interesse."
Het ontwikkelen van een geconcentreerde shampoo was een flinke zoektocht. "Het belangrijkste voor de shampoo is dat het goed oplost", zegt Taselaar.
"Vanaf daar is het vrij simpel te kopiëren naar andere producten. Het liefst halen we alle ingrediënten uit Nederland en anders uit de Europese Unie", vertelt de ondernemer. "Dat is ook onderdeel van het verhaal. Als je een duurzame shampoo wilt produceren en vervolgens alles uit China haalt... tja."
Ook voor Marco en Marcel Koers, oprichters van HappySoaps, is het 'absoluut hun doel' om zoveel mogelijk grondstoffen uit Europa te halen. Makkelijker gezegd dan gedaan, zeggen ze tegen RTL Z. "In de verzorgingsindustrie is het onvermijdelijk dat je een wereldwijde toeleveringsketen houdt. Neem bijvoorbeeld sheaboter, dat komt alleen uit Afrika."
Happy Soaps in schappen bij Plus
Palmolie, een veelgebruikt ingrediënt in cosmetica, is uit den boze voor de shampoo-, conditioner- en andere verzorgingsbars van de broers. "Ook al is palmolie drie keer zo goedkoop als andere oliën", zegt Marco. "Het is moeilijk om grondstoffen voor cosmetica te vinden die het niet bevatten en die betaalbaar zijn." Toch kiezen ze daar uit duurzaamheidsoogpunt wel voor.
De broers Koers timmeren stevig aan de weg met hun plasticvrije bars. Ze verkopen hun assortiment - meer dan 200 producten - zelf via hun website. Sinds een paar maanden liggen ze ook landelijk in de schappen bij supermarktketen Plus; een uitrol naar drogisterijketen DA staat in de agenda.
En dat terwijl ze van huis uit geen cosmetica-achtergrond hebben. Vader Koers was bakker, maar zei altijd tegen zijn jongens: "Dit is zo'n zwaar beroep, dit moet je niet willen." Dat namen ze graag van hem aan, maar de drang om zelf dingen te produceren zat er daardoor wel in.
'Wat zit er nou echt in shampoo?'
Beiden volgden een retail-gerelateerde opleiding en begonnen vrij snel daarna met de ShaversClub: een scheermesjesabonnement. Dat liep 'best aardig' toen ze een tip kregen: ze zouden shampoo moeten gaan ontwikkelen.
"Shampoo bestaat voor 80 procent uit water en 20 procent uit werkzame stof", zegt Marco. "En de plastic fles waar het in zit, is spotgoedkoop. Dat zou makkelijk verdienen zijn. Als consument word je bijna opgelicht op deze manier. Je ziet grootse aanprijzingen en reclames, maar wat zit er uiteindelijk echt in?"
Bovenal vroegen de broers zich af wat nou echt een duurzame shampoo zou zijn. "Het grootste ding was de verpakking", zegt Marco. "Het is een raar concept als je erover nadenkt: elke keer een nieuwe fles shampoo kopen die van supersterk plastic gemaakt is."
Shampoo, geen zeep
Ze dachten het plastic weg en concentreerden zich op de 20 procent werkzame stoffen. "Na veel onderzoek en ontwikkeling is dat onze shampoobar geworden. We hebben een producent gevonden in Nederland die ook niet precies wist hoe hij het zou moeten maken, maar die er wel voor openstond om dat te proberen."
In juni 2019 lanceerden ze 'm: volledig (micro)plasticvrije shampoo. Die overigens niet van zeep is gemaakt, zoals veel mensen denken. "Zeep heeft een veel te hoge pH-waarde, daar word je haar kurkdroog van", lacht Marco.
Het zijn niet de eerste shampoobars die in Nederland worden verkocht; een winkel als Lush heeft ook een uitgebreid assortiment bars en stukken zeep. "Maar wij willen plasticvrij bereikbaar maken voor iedereen", zegt Marco. "Een shampoobar van HappySoaps weegt 70 gram en kost 7,99 euro en vervangt ook echt drie flessen shampoo."
Om te polsen of de bars (naast shampoo ook onder andere conditioner, handzeep en zonnebrand) in goede aarde vallen bij hun klanten, hebben de broers een aparte Facebookpagina gemaakt. "Daar zitten zo'n zevenduizend consumenten in die ons bij de les houden en bij wie we te rade kunnen gaan. Welke producten zouden ze nog meer plasticvrij willen zien, bijvoorbeeld."
HappySoaps heeft inmiddels landelijk bij supermarktketen Plus een meter schapruimte. "Het publiek van ons merk past goed bij Plus", zegt Marcel. "We zijn gestart bij enkele zelfstandige ondernemers. Het concept sloeg overal goed aan, niet alleen in de Randstad. Dat was reden voor het hoofdkantoor om met ons te gaan praten. Het blijkt er echt een geweldig succes; de shampoos worden zes keer zo snel verkocht als zij hadden verwacht."
De tijd is rijp voor verpakkingsvrij
Inmiddels hebben de broers naar eigen zeggen honderdduizenden bars verkocht. Over heel 2020 ongeveer 250.000; dit jaar tot nu toe zo'n 55.000 per maand. De omzet? Die houden ze nog even voor zich. Wel willen ze kwijt dat ze HappySoaps met geld uit eigen zak zijn begonnen en ze tot nu toe geen externe financiering nodig hebben gehad. Al sluiten ze niet uit dat dat ooit nodig gaat zijn.
Je merkt dat de tijd rijp is voor verpakkingsvrije verzorging, besluit Marco. "Consumenten vinden het hoog tijd voor echte verduurzaming. En het fijne is: we hoeven eigenlijk nooit uit te leggen waarom wij duurzaam zijn. Geen plastic, geen palmolie: het is een optelsom die klopt."
Dé duurzame verpakking bestaat niet
De vraag welke verpakking het duurzaamst is, krijgt verpakkingsexpert Marcel Keuenhof van het Kennisinstituut Duurzame Verpakkingen heel vaak. "Het is meestal de eerste vraag die ondernemers en bedrijven stellen als ze bij ons aankloppen. Onze tegenvraag is altijd: wat verstaan jullie zelf onder duurzaamheid?"
Dat kan namelijk op verschillende manieren worden bekeken, zegt hij. Een verpakking met zo min mogelijk CO2-uitstoot, bijvoorbeeld. Of een plasticvrije, een recyclebare of een fossielvrije verpakking. Bovendien: een duurzame verpakking kan in de ene sector heel goed werken en in een andere sector niet.
Op de hervulbare dispenser van Baya Baya is de materiaalkeuze van invloed, vindt Keuenhof. "Elke keer als je de hervulbare verpakking gebruikt, spaar je een single use verpakking uit. Daarom kun je soms beter kiezen voor een wat zwaarder materiaal met meer milieu-impact. De levensduur is bij een hervulbare verpakking vaak belangrijker dan de materiaalkeuze."
De kartonnen verpakking van HappySoaps zou voor problemen kunnen zorgen als de shampoobars die erin zitten nat worden, denkt hij. "Maar in de winkel speelt dat probleem niet. Dan is een wikkel van regulier karton, dat prima gerecycled kan worden, voldoende. Het is altijd zinnig om zo'n verpakking zo licht mogelijk te maken, zolang dat niet tot productverlies lijdt, bijvoorbeeld door schade of bederf."
